Mũ bảo hiểm nào là an toàn?

Điều gì sẽ xảy ra khi thả một viên gạch rơi từ tầng 2 xuống sàn bê tông? Có thể gạch vỡ làm 2, 3, 4, hoặc cũng có thể nát vụn. Thả từ độ cao 10 m, viên gạch chạm đất ở vận tốc chừng 50 km/h, cũng là tốc độ trung bình của xe máy. Hậu quả sẽ như thế nào nếu đầu nạn nhân đập xuống đường cũng với vận tốc đó!

Báo cáo năm 2013 của Ủy ban An toàn Giao thông Quốc gia, mỗi năm ở Việt Nam có gần 11.000 người chết vì tai nạn giao thông, tập trung nhiều nhất là tai nạn xe máy (chiếm trên 70%). Trong các chấn thương liên quan đến xe máy thì chấn thương sọ não chiếm khoảng 2/3, gây ra tỷ lệ tử vong cao hoặc để lại di chứng nặng. Một trong những nguyên nhân chính được chỉ ra là do người điều khiển không đội mũ bảo hiểm hoặc sử dụng các loại mũ không đảm bảo chất lượng.

3 loại mũ bảo hiểm chính.

Theo Quy chuẩn quốc gia về mũ bảo hiểm cho người đi môtô, xe máy, có 3 loại mũ bảo hiểm chính, trong đó có mũ che cả đầu, tai và hàm, có kết cấu bảo vệ phía trên của đầu, vùng chẩm, vùng tai và cằm của người đội mũ. Đây không chỉ là loại mũ bảo vệ tốt nhất mà còn giảm tiếng ồn gió cho phép người đội nghe tốt hơn. Mũ che cả đầu và tai có kết cấu bảo vệ phần phía trên của đầu, vùng chẩm và cùng tai nên không bảo vệ mặt. Mũ che nửa đầu là loại kém an toàn nhất bởi chỉ có kết cấu bảo vệ phần đầu phía trên.

Cũng theo quy định này, cấu tạo cơ bản của mũ bảo hiểm gồm 3 phần: vỏ mũ; lớp hấp thụ xung động và quai đeo. Vỏ mũ cứng, thường làm bằng vật liệu composite hoặc nhựa dẻo (ABS, EPS…), được thiết kế để phân tán lực va đập ra vùng rộng, tránh lực tập trung vào một khu vực gây tổn thương hộp sọ. Vỏ mũ tròn, bề mặt nhẵn sẽ bảo bệ đầu tốt hơn trong tình huống nạn nhân văng đi hoặc đập đầu vào vỉa hè bởi lúc này đầu nạn nhân dễ dàng trượt đi. Ngoài ra, vỏ mũ sơn phản quang dễ được phát hiện trong đêm giúp giảm tai nạn do tầm nhìn hạn chế.

Phần vỏ mũ phân tán lực va đập.

Quan trọng không kém là lớp hấp thụ xung động làm bằng vật liệu mềm như xốp, nằm ngay sát vỏ cứng. Va đập giữa vỏ với nền cứng chỉ trong tích tắc tạo ra xung lực lớn, nhưng nhờ lớp xốp mềm bị nén, năng lượng va chạm được hấp thụ mà lực tác động trực tiếp đến đầu giảm. Lớp xốp mỏng hấp thụ lực kém. Nhưng nếu nạn nhân đội mũ quá dày, trong tình huống cả phần vai và đầu chạm đất thì cổ có thể bị gẫy hoặc truyền lực lớn lên đầu.

Bộ phận quai đeo giữ cho mũ không bị lật ngược về phía sau khi xe chạy ở vận tốc cao, cản gió lớn. Không cài quai hoặc để quai lỏng, mũ dễ bị văng đi ngay lần đầu va chạm, thậm trí ngay khi xe nghiêng, nạn nhân ngã. Điều chỉnh quai đeo ôm lấy hàm dưới nhưng đảm bảo cho miệng vẫn có thể mở rộng.

Dù đạt tiêu chuẩn an toàn, chiếc mũ bảo hiểm vẩn không thể phát huy công dụng tối đa nếu không vừa đầu. Chiếc mũ quá lỏng dễ bị sô lệch so với đầu sau lần đầu tiên va đập, và không để thực hiện đúng chức năng bảo vệ trong những lần va chạm sau.

Hãy thử đội để biết chiếc mũ có thực sự phù hợp với đầu của bạn. Lắc đầu sang hai bên, di chuyển lên xuống nếu vị trí mũ di chuyển so với đầu thì chiếc mũ đó quá to với bạn. Chiếc mũ quá nhỏ sẽ khiển bạn khó chịu khi đội, nó để lại vết lằn trên mặt, nhưng đôi khi chiếc mũ phù hợp cũng khiến người đội khó chịu nếu không được điều chỉnh đúng vị trí.