Xin ưu đãi tiếp sức' ngành ôtô nội: Không ăn thua

Dù báo cáo lượng xe lắp ráp trong nước đã tăng đáng kể nhưng lượng xe nhập khẩu cũng tăng kỷ lục, khiến Bộ Công Thương lo lắng, cho rằng cần tiếp tục "quản" xe nhập khẩu. Bên cạnh đó, Bộ Công thương cũng đề xuất hàng loạt chính sách thuế để "tiếp sức" cho ngành công nghiệp ôtô trong nước như: đề nghị hoàn thuế giá trị gia tăng trong 3 tháng; không áp dụng thuế tiêu thụ đặc biệt với phần giá trị gia tăng tạo ra trong nước đối với sản xuất, lắp ráp ôtô (để giảm giá thành xe); nâng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với một số dòng xe....

Chỉ chờ ưu đãi thì không thể lớn lên được. Ảnh: Viện Nghiên cứu Chiến lược, chính sách Công Thương

Bình luận về những đề xuất của Bộ Công thương, PGS.TS Nguyễn Khắc Trai, nguyên giảng viên Bộ môn ô tô và xe chuyên dụng, ĐH Bách khoa Hà Nội cho rằng "không ăn thua".

Theo vị chuyên gia, Việt Nam đã tham gia vào quá trình hội nhập quốc tế, phải tuân thủ các luật chơi chung, tránh tuyệt đối việc đặt ra các quy định nhằm bảo hộ doanh nghiệp trong nước.

"Bảo hộ trong bối cảnh hội nhập xem như là chấp nhận thua", vị chuyên gia thẳng thắn.

Đánh giá về các chính sách ưu đãi chung, PGS Nguyễn Khắc Trai cho rằng Chính phủ và các bộ ngành đã có sự quan tâm khá đầy đủ, đúng mức, tuy nhiên ngành công nghiệp ô tô vẫn không phát triển được là do sự non, yếu của ngành công nghiệp hỗ trợ cũng như thiếu vắng một chiến lược phát triển bài bản, cụ thể. Vì thế, chính sách ưu đãi chỉ là giải pháp mang tính tạm thời, ngắn hạn, không mang tầm chiến lược lâu dài, bền vững cho ngành công nghiệp ô tô.

PGS Trai cho rằng, công nghiệp ô tô hoàn toàn khác hẳn so với các ngành khai thác khoáng sản hay đầu tư bất động sản. Muốn phát triển Công nghiệp ô tô phải tuân theo các tiêu chuẩn quốc tế. Chỉ những người tâm huyết và có trí tuệ mới làm được ô tô. Nếu chỉ tâm huyết hay chỉ có tài chính không cũng không thể đi được.

Theo đó, ông chỉ rõ, điều quan trọng nhất hiện nay là phải có được cơ chế khuyến khích các doanh nghiệp trong nước tham gia vào ngành sản xuất ô tô, nhất là những doanh nghiệp vừa và lớn.

Tiếp đến, tập trung vốn đầu tư, cùng xây dựng một ngành công nghiệp phụ trợ vững mạnh.

"Cần phải tìm mọi cách để ngành công nghiệp phụ trợ nhanh vào cuộc. Quan niệm về phát triển công nghiệp phụ trợ không chỉ hướng tới mục tiêu sản xuất các chi tiết nhỏ mà cần nghĩ tới những phần mềm điều khiển, điện tử hóa hệ thống máy một cách tin cậy, không thể qua loa và phải được thử nghiệm nhiều lần", PGS Nguyễn Khắc Trai chỉ rõ.

Sau khi có sự tham gia của các doanh nghiệp lớn, xây dựng được nền tảng công nghệ nhất định phải chuyển sang giai đoạn thiết kế.

"Song song với đẩy mạnh công nghiệp phụ trợ, các doanh nghiệp phải gom vốn, bắt tay với nhau xây dựng các bãi thử nghiệm.

Nếu không làm được việc này, cứ lắp ráp xong lại mang xe ra nước ngoài thử thì không biết đến bao giờ ngành công nghiệp ô tô trong nước mới lên được.

Ở giai đoạn này, việc đào tạo, gây dựng được đội ngũ nhân lực trí tuệ cao đóng vai trò then chốt. Nếu không có nguồn nhân lực trí tuệ không thể thực hiện được", vị chuyên gia nói.

PGS Trai cho rằng, công nghiệp ô tô Việt Nam sau bao nhiêu năm đầu tư, phát triển nhưng chưa đạt được tiêu chuẩn quốc tế, công nghệ lắp ráp chưa đạt đến mức chúng ta mong muốn. Tỷ lệ nội địa hóa trong ngành ô tô vẫn thấp, chỉ đạt từ 5-7 %, nếu làm kịch cỡ cũng chỉ đạt 10%.

Trong bối cảnh hiện tại, xin thêm các ưu đãi chỉ là hình thức hỗ trợ cho các doanh nghiệp   công, lắp ráp, không khuyến khích được các doanh nghiệp thực sự muốn đi vào sản xuất ô tô thực sự.

Vì thế, ngành ô tô trong nước cần đặt ra mục tiêu xa hơn, chuẩn bị cho một tư thế tự chủ về khoa học kỹ thuật cho ngành công nghiệp ô tô  trong nước.

"Từ rất lâu tôi từng đưa ra đề xuất phải thành lập một hội đồng về công nghiệp ô tô hoặc viện nghiên cứu hỗ trợ phát triển công nghiệp ô tô. Thực tế chúng ta cũng có tới 3-4 trung tâm, viện nghiên cứu nhưng mỗi người một hướng, không có định hướng chung, vì thế rất khó.Muốn làm được như vậy, vị PGS nhắc lại là phải có nguồn nhân lực trí tuệ cao và phải có cơ sở vật chất phục vụ cho con người có trình độ khoa học, kỹ thuật công nghệ cao đó phát huy năng lực, đó chính là các bãi thử.

Việc tồn tại một hội đồng khoa học kỹ thuật là nhằm tư vấn để đưa ra chiến lược phát triển đúng hướng. Nếu không có được một đường đi đúng, chính sách ưu đãi lại sai đường, sai đối tượng, để cuối cùng chúng ta phải đi con đường dài hơn, thậm chí phải trả giá đắt.

Việc tập trung, gom các doanh nghiệp lại là hướng tới mục tiêu phát triển chung, tránh tình trạng doanh nghiệp nào biết doanh nghiệp ấy, nhận hỗ trợ nhưng cuối cùng chỉ chạy theo mục đích của tùi tiền doanh nghiệp, không vì mục đích chung.

Cần tránh tình trạng nhìn thấy Trường Hải lắp ráp được một chiếc xe là vỗ tay hoan hô, như vậy chưa đủ. Mà cần xác định xem trong chiếc xe Trường Hải lắp ráp có bao nhiêu phần trăm do Trường Hải tự làm, tỉ lệ nội địa là bao nhiêu phần trăm, đây mới là những câu hỏi ngành công nghiệp ô tô cần trả lời", PGS Nguyễn Khắc Trai thẳng thắn.

Theo Báo Đất Việt