10 chiếc xe từng đặt nền móng tạo nên một phân khúc mới cho ngành công nghiệp ô tô

Từ đây, những phân khúc xe mới như xe gia đình, xe sang, xe thể thao cùng nhiều dòng xe khác dần được hình thành. Xe bán tải xuất hiện sớm nhất với mẫu xe "Phoenix" của Gottlieb Daimler vào năm 1896, và bắt đầu quá trình phát triển chậm rãi để trở nên được như ngày nay. Một khi ngành công nghiệp ô tô đã trên đà phát triển, các thương hiệu xe lớn bắt đầu gia nhập thị trường và tham gia cạnh tranh trong phân khúc mới được hình thành.

Việc hình thành ra những phân khúc ô tô mới tùy thuộc vào nhiều yếu tố. Nó có thể bắt nguồn từ xu hướng văn hóa ô tô, dẫn dắt các thương hiệu xe hơi nhận ra những gì người tiêu dùng muốn hay một cá nhân nào đó tìm ra cách cung cấp những gì mọi người cần theo cách tốt hơn. Cho dù phân khúc bắt đầu theo cách nào thì luôn có những mẫu xe tiên phong để đặt nền móng và dưới đây là một vài chiếc xe chủ chốt đã bắt đầu phân khúc mới trong ngành.

Land Rover Series I

Vào năm 1948, Land Rover là chiếc xe địa hình đầu tiên được sản xuất thực sự cho mục đích dân dụng và có trước mẫu Jeep CJ-5 tới 6 năm. Trong khi CJ Jeep chủ yếu chỉ là một hiện tượng ở Bắc Mỹ, Series I Land Rovers đã lan rộng và trở nên phổ biến trên toàn cầu đến mức người ta thường tuyên bố rằng chiếc xe đầu tiên mà một nửa dân số thế giới từng nhìn thấy chính là Land Rover. Giống như các mẫu Jeep CJ thử nghiệm ban đầu, các thế hệ Land Rovers đầu tiên được thiết kế cho mục đích nông nghiệp. Tuy nhiên, với độ bền và khả năng vượt địa hình ấn tượng của nó đã giúp chiếc xe được sử dụng hơn nhiều hơn trong các hành trình khám phá và dần nổi lên như một thú chơi và phương tiện giải trí.

Renault 4

Citroen đã đưa ra thiết kế cửa hậu tách rời vào năm 1938 khi hãng nhắm đến những chiếc sedan cho giới thương nhân, nhưng sau Thế chiến thứ hai, thiết kế này đã chuyển sang gắn bản lề ở đuôi mui xe và phân khúc hatchback đã ra đời. Mãi cho đến khi Renault 4 ra đời vào năm 1961, dòng xe hatchback mới trở thành xu hướng phổ biến và ý tưởng này được bắt đầu nghiên cứu và phát triển. Renault 4 có động cơ được gắn theo chiều dọc (từ trước ra sau) thay vì đặt ngang (bên này sang bên kia) như những chiếc hatchback hiện đại. Được ra mắt vào năm 1967, một trong những chiếc hatchback đầu tiên trên thị trường chính là Simca 1100 Ti.

Pontiac GTO

Trước Pontiac GTO, các nhà sản xuất ô tô đã đưa động cơ V8 mạnh mẽ vào những chiếc xe nhỏ hơn. Năm 1955, Chrysler C-300 là chiếc xe đầu tiên được chế tạo và bán trên thị trường như một phiên bản hiệu suất cao với động cơ V8 300 mã lực đầy ấn tượng. Tuy nhiên, nó không tạo ra phân khúc xe cơ bắp. Xe cơ bắp thuộc về những cuộc đua đường phố giữa ánh đèn và đường đua chứ không phải NASCAR. Vào những năm 1950 và đầu những năm 1960, người ta đã cải tiến những chiếc xe để có tỷ lệ mã lực trên trọng lượng cao hơn cho các cuộc đua Drag.

John DeLorean, Bill Collins và Russell Gee đã sớm nhận ra việc lắp đặt một động cơ lớn trong một chiếc xe nhỏ sẽ tạo ra một chiếc xe đua đường phố thực thụ. Do đó, vào năm 1964, gói tùy chọn nâng cấp GTO đã được cung cấp cho mẫu xe Pontiac Tempest đi kèm với động cơ V8 325 mã lực. Ngoài ra còn có bộ chế hòa khí bốn thùng, ống xả kép, hộp số tay ba cấp với bộ chuyển số Hurst, lò xo cứng hơn và thanhgia cố. Như thế, phân khúc xe cơ bắp đã được hình thành từ đây.

Lamborghini Miura

Có một quan niệm sai lầm phổ biến đó là cho rằng thuật ngữ "siêu xe" được đặt ra cho chiếc Lamborghini Miura. Trước khi Miura xuất hiện, những chiếc xe như Bugatti 57SC năm 1938 hay Gullwing Mercedes năm 1954 có thể được coi là siêu xe nguyên bản. Tuy nhiên, bằng cách tạo ra một chiếc xe thể thao động cơ đặt giữa V12 mạnh mẽ, mang thiết kế đẹp mắt, đắt tiền vào năm 1966, Lamborghini đã xác định được một phân khúc mới mà vẫn còn nhiều khó khăn cho đến ngày nay. Một năm sau khi Lamborghini ra mắt chiếc Miura, hãng xe Ferrari đã không chịu thua trong việc cạnh tranh phân khúc siêu xe và cho ra mắt mẫu xe thương mại với động cơ đặt giữa đầu tên mang tên Dino 206 GT.

Volkswagen Golf GTI

Mặc dù Simca 1100 Ti là mẫu xe hot hatch đầu tiên nhưng chính sự xuất hiện cú đấm kép của hai mẫu xe Volkswagen Golf GTI 1976 và Renault 5 Alpine 1976 mới mở ra thị trường rộng lớn cho những chiếc hatchback nhỏ, thiết thực với loại hiệu suất có thể sánh ngang với những chiếc xe lớn hơn. Renault 5 Alpine được tung ra thị trường lần đầu chỉ vài tháng sau đó nhưng Golf GTI đã giành hết sự nổi bật với mẫu xe đầy ấn tượng. Mặc dù thị trường hot hatch chưa bao giờ là xu hướng chủ đạo ở Mỹ nhưng nó đã thống trị thị trường xe hơi châu Âu trong suốt những năm 1980 và 1990.

Jeep Cherokee (XJ)

Chiếc xe Willys Overland Station Wagon năm 1946 có thể được coi là nguyên mẫu cho chiếc SUV hiện đại nhưng chiếc xe đã khởi đầu cho phân khúc xe Sport Utility Vehicle lại chính là Jeep Cherokee 1984. Thuật ngữ này vẫn chưa được phát minh khi đó và thiết kế liền khối cỡ nhỏ 4x4 này được Jeep gọi là Sportwagon. Để cho thấy sự phát triển chậm chạp có thể xảy ra như thế nào, nguồn gốc của Cherokee thế hệ XJ bắt đầu từ khi được thiết kế từ năm 1978 do các kỹ sư của American Motors (AMC) và Renault cùng làm việc. Mẫu xe nhẹ và được trang bị động cơ 2.5 lít bốn xi-lanh nhưng chắc chắn như một chiếc xe Jeep nên dễ lái trên đường hơn so với các mẫu trước đó. Thật khó để tin rằng Cherokee đã đem đến sự thay đổi lớn như thế nào đối với ngành công nghiệp ô tô, với nền văn hóa xe hơi và văn hóa đại chúng.

Plymouth Voyager / Renault Espace

Mặc dù Plymouth Voyager được tung ra thị trường vào năm 1984 chỉ vài tháng trước sự xuất hiện của Renault Espace, nhưng sẽ không công bằng nếu tuyên bố chỉ 1 trong 2 chiếc xe này hình thành nên phân khúc xe tải nhỏ. Cả hai mẫu xe đều đã phổ cập ở các thị trường trên thế giới như Voyager được ưa chuộng ở Mỹ trong khi Espace lại được lan rộng tại thị trường châu Âu. Giữa các phương tiện được phát triển riêng biệt, các gia đình đã có thể tận hưởng tiện ích của một chiếc xe tải chở khách nhỏ nhưng dễ lái như một chiếc ô tô lớn. Mặc dù dòng xe minivan phần lớn đang chết dần ở Mỹ khi những chiếc crossover lên ngôi, mẫu Espace vẫn đang được sản xuất liên tục, tuy không chiếm ưu thế như trước nhưng vẫn được bán trên khắp châu Âu. Các thương hiệu như KIA hiện đang có xu hướng trộn lẫn hai phân khúc với những chiếc xe minivan có kiểu dáng chắc chắn như Carnival để có thể khiến phân khúc này tồn tại lâu hơn.

Toyota RAV4

Giống như một vài chiếc xe khác trong danh sách này, Toyota RAV4 không phải là chiếc xe đầu tiên nằm trong phân khúc. Nhiều hãng xe đã có những nỗ lực nhằm tạo ra một chiếc SUV có khả năng lái giống một chiếc chiếc xe hơi cỡ nhỏ hoặc một chiếc xe thông thường có các đặc điểm của một chiếc SUV trước RAV4. Đáng chú ý nhất, AMC Eagle đã được nâng cấp lên thành dạng xe Wagon và Jeep Cherokee XJ là một chiếc SUV trên khung gầm unibody. Tuy nhiên, phân khúc crossover được xác định bởi RAV4 1996 - một chiếc xe chắc chắn xây dựng trên nền tảng hệ dẫn động bốn bánh. Nói cách khác, nó trông giống như một chiếc SUV nhưng nhỏ hơn và được xây dựng trên một khung gầm liền khối và trên thực tế có thể chạy liều lĩnh trên đường nhựa, tạo ra phân khúc phát triển nhanh chóng nhất trong lịch sử ô tô hiện đại.

Toyota Prius

Có nhiều ý kiến cho rằng Toyota Prius 1997 là mẫu xe quan trọng nhất kể từ Ford Model T. Mặc dù đây không phải là chiếc xe hybrid đầu tiên nhưng Prius đã giúp phổ biến khái niệm này và tạo thành một phân khúc mới. Tuy nhiên, tầm với của nó đã dần đi xa hơn. Giờ đây, xe hybrid không chỉ được coi là một phân khúc mà còn là một sản phẩm chủ đạo vì hầu như tất cả các nhà sản xuất ô tô trên thị trường đại chúng đều tạo ra phiên bản hybrid cho các dòng xe phổ biến nhất của họ với năng lượng điện hỗ trợ động cơ xăng, từ những hãng xe phổ thông cho đến những thương hiệu xe hơi cao cấp. Hơn nữa, với việc được sử dụng phổ biến hàng loạt, Prius được cho là trực tiếp nhờ vào sự phát triển của công nghệ pin để giảm giá thành và nhờ đó cho phép chiếc xe điện gia nhập thị trường xe hơi đại chúng.

Tesla Model S

Dù là phân khúc xe điện không tăng trưởng doanh số quá nhiều như số lượng mẫu mã được giới thiệu nhưng thực tế nó đã không còn là điều xa vời. Xe điện đã xuất hiện từ lúc xe hơi ra đời nhưng chính Martin Eberhard và Marc Tarpenning đã nhận ra xe điện hoàn toàn có thể thay thế ô tô chạy bằng xăng truyền thống trong thế kỷ 21. Họ cùng nhau thành lập Tesla Motors vào năm 2003, và Elon Musk gia nhập vào công ty năm 2004 với khoản đầu tư 6,5 triệu USD. Năm 2005, anh đóng vai trò tích cực trong việc phát triển mẫu xe Roadster. Về cơ bản, đây là một nguyên mẫu và đã được thay thế trong quá trình sản xuất bởi Model S - chiếc sedan điện sang trọng phổ thông đầu tiên, vào năm 2012. Nó tiếp tục trở thành chiếc xe điện đầu tiên đạt doanh số hàng tháng cao nhất ở Na Uy và điều đó đã thiết lập tên tuổi cho cả chiếc xe và danh tiếng của Tesla trong ngành công nghiệp ô tô.