Phát triển ngành công nghiệp ô tô Việt Nam như thế nào trong thời đại 4.0?

Ngành công nghiệp ô tô Việt Nam phát triển muộn hơn so các nước trong khu vực khoảng 30 năm. Thái Lan, Indonesia, Malaysia phát triển công nghiệp ô tô từ năm 1960 trong khi tại Việt Nam đến năm 1991 ngành công nghiệp ô tô Việt Nam mới ra đời.

Định nghĩa ngành công nghiệp ôtô với thời đại 4.0

Với quan điểm ngành công nghiệp ôtô sẽ phát triển theo bốn xu hướng chính gồm tự động hóa, kết nối, xe điện và chia sẻ xe như một dịch vụ. Nếu trước đây, các yếu tố quyết định sự khác biệt của những chiếc xe là động cơ, hộp số, bộ dẫn động, vô lăng điều khiển và xăng dầu… thì ngày nay, ôtô giống như một chiếc máy tính. Phần mềm và điện đã thay thế chức năng của các yếu tố cơ học, con người và nhiên liệu. Điều đó khiến cho ôtô không còn là cỗ máy bốn bánh thuần cơ khí mà được trang bị hàng loạt các ứng dụng công nghệ giúp lái xe an toàn hơn, đem lại trải nghiệm mới cho người dùng.

Là thương hiệu thuộc nhóm dẫn đầu tại Việt Nam trong ngành Ô tô, Mercedes-Benz Vietnam, ông Nguyễn Nam Khang – Bộ Quản lý Sản phẩm – Mercedes-Benz Việt Nam cho biết, Daimler nhìn nhận Ô tô trong tương lai gần sẽ đi mang các yếu tố Conected (Sự kết nối), Autonomous (Tự hành) Share and Sevices (Chia sẻ tiện ích) và Electric (Xe chạy điện).

Theo ông Khang, Daimler hiện đang nghiên cứu phát triển hầu hết các dòng sản phẩm xe thông minh, áp dụng công nghệ tân tiến và sử dụng năng lượng điện. Đó là những chiếc xe du lịch, xe chở khách và cả xe tải. Đồng thời, Daimler cũng hoàn thiện các nghiên cứu về những yếu tố kết nối vận hành trong xu hướng xe tương lai như các thiết bị kết nối, trạm sạc, các công nghệ thông minh, tự hành trên xe...

Xu hướng chủ đạo mà các nhà sản xuất ô tô đã và đang nhìn nhận dựa trên sự phát triển của công nghệ với cuộc sống. Sẽ đến lúc nào đó, những chiếc xe hơi sẽ có thể “trò chuyện” với nhau, giao tiếp với nhau, kết nối với các hệ thống công cộng khác và trở thành những “người bạn” thân thiết với con người.

Trong khi đó, tại hội thảo, ông Nguyễn Thanh Đàm – Chủ tịch Tập đoàn VAST Group cho rằng, sự kết nối chính là giá trị cốt lõi của của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4. Theo đó, ngành Công nghiệp ô tô sẽ đi theo ba xu hướng tất yếu gồm: Công nghệ thiết kế, chế tạo và sản xuất phần cứng phù hợp với thời đại mới; công nghệ phần mềm điều khiển thông minh và sử dụng trí tuệ nhân tạo; công nghệ kết nối và giao tiếp.

“Cả ba hướng phát triển đều phục vụ cho một mục đích duy nhất đó là biến một chiếc xe hơi từ phương tiện chuyên chở đơn thuần trở thành một “người bạn” thông minh, xinh đẹp và có khả năng giao tiếp, kết nối với vạn vật xung quanh”, ông Thanh Đàm nói.

Trong khi đó, ông Nguyễn Hữu Thái Hoà – Chủ tịch  iBosses Việt Nam lại đưa ra giải pháp mô phỏng chiếc xe thông minh tại Việt nam hiện nay như sau: “người lái có thể chọn điểm đến, xe sẽ chạy theo con đường thông minh nhất có thể do IT điều khiển bằng GPS, tốc độ 40km/h, mũi xe không chạm nhau quá 3 giây, kết cấu gọn nhẹ, có thể chui vào các toà nhà, xe chở tối đa 6 người chỉ nặng dưới 500kg, trạm dừng xe gọn khoảng 5m2, chạy điện không tiếng ồn và ô nhiễm... Chiếc xe thông minh này sẽ giải quyết vấn nạn mất cân bằng giao thông tại Việt Nam hiện nay với thực trạng 70% sử dụng xe 2 bánh, tốc độ giao thông rất chậm, thiếu bãi đỗ xe, không thể mở rộng đường để đáp ứng nhu cầu giao thông tăng rất nhanh, ô nhiễm môi trường không khí và tiếng ồn ở các đô thị lớn.

Sẽ phát triển như thế nào?

Đứng trước cơ hội, thách thức hội nhập khu vực hoàn toàn từ 2018, Việt Nam đã có những giải pháp chiến lược dài hạn cho công nghiệp ô tô, bằng chứng là chính phủ đã đưa ra hàng loạt chính sách, quy định tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp trong nước và doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài.

Bên cạnh đó, thị trường đã có sự tham gia tích cực và rộng rãi của các doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế, trong đó có một số công ty trong nước Công ty cổ phần Ô tô Trường Hải (Thaco), Công ty cổ phần Huyndai Thành Công, Tập đoàn Vingroup,..và các tập đoàn ô tô lớn trên thế giới (Toyota, Ford, Honda, Mitsubishi, ...). Tổng năng lực sản xuất - lắp ráp ô tô khoảng 600 ngàn xe/năm, gồm hầu hết các chủng loại xe con, xe tải và xe khách; Một số chủng loại xe đã đạt được tỷ lệ nội địa hóa tương đối cao như xe tải đến 07 tấn tỷ lệ nội địa hóa đạt 55%; xe khách từ 24 chỗ ngồi trở lên, tỷ lệ nội địa hóa đạt từ 45% đến 55% cơ bản đáp ứng mục tiêu để ra vào năm 2020. Một số loại sản phẩm đã xuất khẩu sang thị trường Lào, Campuchia, Myanmar, Trung Mỹ,…

Việc nắm bắt kịp thời các thành quả của cuộc CMCN 4.0 có thể coi là chìa khóa, cơ hội để tạo bước phát triển mang tính đột phá cho ngành công nghiệp sản xuất, lắp ráp ô tô của Việt Nam trong thời gian tới nhằm thực hiện thành công quá trình công nghệ hóa. Tăng cường hợp tác nhằm phát triển công nghiệp 4.0 sẽ giúp các quốc gia tận dụng lợi thế của cuộc CMCN 4.0.

Tuy nhiên, xe hơi tích hợp các công nghệ 4.0 vẫn là điều mới mẻ tại Việt Nam và chưa có nhiều công ty tham gia, kể cả trong lĩnh vực sản xuất xe hơi lẫn phát triển phần mềm. Hiện tại Việt Nam có hai doanh nghiệp tiên phong đầu tư nghiên cứu và bước đầu đã có những kết quả nhất định đó là chính là FPD và VinFast.