Bao giờ thôi cảnh 'bắt giam xe cộ'?

Đó là con số được lãnh đạo Bộ Công an xác nhận trong phiên giải trình trước Ủy ban Pháp luật của Quốc hội.

Một trong những nguyên nhân của tình trạng trên được cho là do Luật xử lý vi phạm hành chính và quy định hiện hành về thời hiệu xử lý là 1 năm. Trong khi thủ tục tịch thu, bán đấu giá xe mất rất nhiều thời gian, trải qua nhiều khâu tra cứu hồ sơ, xác minh, giám định, định giá, thông báo niêm yết, lập phương án xử lý đến ra quyết định tịch thu.

Việc rà soát, cải tiến thủ tục, sửa đổi quy định pháp luật là cần thiết. Nhưng quan trọng hơn là không để tình trạng trên diễn ra. Trừ một số là tang vật của vụ án, cần áp dụng theo trình tự tố tụng tư pháp, có nhất thiết phải tạm giữ xe vi phạm giao thông như một hình thức xử phạt mà xét về hiệu quả kinh tế, chi phí và lợi ích thì hiệu quả âm. Bởi vì xét cho cùng, chính người điều khiển vi phạm cần được xử lý chứ không phải xe phải "ngồi tù".

Nhớ gần mươi năm trước, cả nước biết chuyện chính quyền một huyện ở Tây Nguyên đã ra quyết định "bắt giam hòn đá" bằng cách làm một lồng sắt nhốt hòn đá nặng hàng tấn đặt tại trụ sở UBND huyện. 

Đó là hòn đá do một người dân phát hiện được cho là loại đá quý. Nhiều người cho rằng đó là cách xử lý khôi hài, trong khi nhiều năm qua các cơ quan chức năng đang "bỏ tù xe cộ" bằng cách "tạm giữ phương tiện giao thông". 

Trước đó, chỉ một thông tư của một bộ chuyên ngành đã hạn chế quyền sở hữu tài sản của công dân được ghi nhận trong Hiến pháp bằng cách quy định cấm mỗi người đăng ký quá một xe máy. Hậu quả là nhiều người mua xe nhờ đứng tên hộ, xảy ra tình trạng xe không chính chủ tràn lan. 

Quy định trái khoáy này đã được bãi bỏ, nhưng việc tạm giữ xe thì không. Tại sao không thể giải phóng các xe này bằng cách áp dụng quy định đặt tiền bảo lãnh để tiếp tục khai thác lợi ích của tài sản?

Nghiêm trọng hơn, đã từng có vị cựu bộ trưởng đề xuất "tiêu hủy xe đua vi phạm". May mà ý tưởng này chưa thành luật. 

Thử nghĩ, nếu những chiếc xe đua trái phép có giá trị hàng chục tỉ đồng bị tiêu hủy thì ai sẽ thiệt? Xét ở góc độ pháp lý, dù xe vi phạm có bị tịch thu, thuộc sở hữu nhà nước hay là tài sản của cá nhân người vi phạm thì việc "tiêu hủy xe đua" vẫn là cách thức hủy hoại tài sản của xã hội.

Một thời gian dài, nếu 4,3 triệu ôtô, xe máy không bị "cầm tù" sẽ được khai thác công năng, mang lại nhiều lợi ích kinh tế, giải quyết được nhiều công ăn việc làm lại không tạo ra gánh nặng cho xã hội hay trở thành sắt vụn. 

Cơ quan chức năng không phải tốn nhiều kinh phí, lo mặt bằng xây kho tạm giữ hay phải thuê chỗ tạm, dẫn đến tình trạng xe dầm mưa dãi nắng bị hư hỏng hoặc là cơ hội tiêu cực khi có tình trạng chạy chọt, xin xỏ hay thay đổi thiết bị xe để trục lợi như đại biểu Quốc hội đã phản ánh thông qua công tác giám sát.

Việc xử lý 4,3 triệu xe bị tạm giữ không chỉ đơn thuần là việc đề xuất sửa đổi quy định pháp luật, đơn giản hóa thủ tục xử lý vi phạm hành chính, mà nó đang cần một sự giải phóng "tư duy cầm tù xe" vẫn đang tồn tại nhiều năm qua.

Bao giờ thôi cảnh "bắt giam xe cộ"?