Vì sao nên đưa golf vào trường học?

PGS.TS Nguyễn Phương Mai (Đại học Khoa học Ứng dụng Amsterdam, Hà Lan) chia sẻ những lý do khiến bà phấn chấn khi biết golf được đưa vào trường học.

Đại học Quốc gia Hà Nội vừa đưa môn golf vào giảng dạy. Tôi đoán nhà trường quyết định điều này với một tầm nhìn hơn là lựa chọn ngẫu nhiên, hoặc đơn giản là theo xu thế xã hội. Bởi không chỉ để rèn luyện thể chất, golf còn là môn thể thao vàng cho sự nghiệp của một người.

Đại dịch làm rất nhiều hội thảo khoa học của tôi phải chuyển sang online. Tuy nhiên, chỉ sau vài lần làm online, tôi nhận thấy rõ hơn bao giờ hết mục đích chính của hội thảo không phải là báo cáo khoa học mà là xây dựng mạng lưới đối tác.

Trên những hội thảo online, các nhà khoa học làm xong phần trình bày, thêm chút thảo luận là ai đi nẻo nấy. Trong thực tế, một phần lớn thời gian ở hội thảo "ngoài đời" là nói chuyện, đi ăn, uống và đi chơi với nhau. Đó là những khoảnh khắc vàng để tìm hiểu, kết nối, chia sẻ và xây dựng các mối quan hệ công việc.

Lần hội thảo tại Ireland, tôi và một nhà khoa học hàng đầu thế giới đều đăng ký tour đi thăm di tích thành phố. Sau bốn tiếng đi bộ đó, chúng tôi có cảm giác đã quen biết nhau từ rất lâu, thậm chí có thể nói đùa tếu táo một chút - điều mà sau này nhà khoa học đó thổ lộ rằng đến đồng nghiệp cùng khoa của bà cũng chưa bao giờ dễ dàng thể hiện.

Đó là một kinh nghiệm khiến tôi tin rằng chơi golf tốt cho sự nghiệp. Nó không chỉ là những cú đánh bóng đi xa như ta thường thấy trên phim ảnh. Mỗi cú swing mất chừng 5 giây. Nhưng một trận golf hết chừng bốn tiếng. Vậy phần lớn thời gian người chơi golf làm gì? Đây chính là khoảng trống để ưu điểm của môn thể thao này hình thành, hệt như khoảng trống ở các hội thảo quốc tế để các chuyên gia tạo dựng mạng lưới quan hệ. Tuy nhiên, lợi ích của golf còn hơn thế nữa.

Thứ nhất, golf là môn thể thao phi tuổi tác. Trên sân, bạn có thể thấy những người chơi 60-70 tuổi bên cạnh những bạn trẻ đôi mươi. Đặc tính của golf không yêu cầu quá sức về thể lực, chỉ cần bạn có thể đi bộ từ hố này đến hố khác, chừng 8 đến 9 km trong một trận. Sự dẻo dai ở mức độ này phù hợp với mọi độ tuổi và giới tính, khiến golf trở thành môn thể thao rất hữu ích cho hoạt động xây dựng đội ngũ, hình thành các network đồng nghiệp và bạn bè, tạo cơ hội quen biết và làm ăn với đối tác.

Thứ hai, golf là môn thể thao phi giới tính. Trong những môi trường làm việc bảo thủ, khi cánh đàn ông có thói quen bàn công chuyện bên bàn nhậu hay trong nhóm kín, chơi golf mở rộng cánh cửa cho phụ nữ tiếp xúc với đồng nghiệp và đối tác nam một cách tự nhiên. Nó tạo sân chơi cân bằng về cơ hội cho phụ nữ thể hiện bản thân, chia sẻ ý kiến và bàn chuyện công việc với đồng nghiệp và đối tác.

Trong cuốn Even par: How golf helps women gain the upper hand in business (Chơi golf giúp phụ nữ thắng thế trong kinh doanh), tác giả Leslie Andrews nói rằng môn thể thao này quan trọng với sự nghiệp của cô ngang với tấm bằng thạc sĩ quản trị kinh doanh từ đại học đỉnh cao. Ví dụ, thật khó để đặt lịch bàn chuyện trực tiếp với một CEO bận bịu dù chỉ 15 phút, đôi khi phải chờ hàng tuần. Nhưng một trận golf có thể cho ta cơ hội tiếp xúc với ông trong vài tiếng.

Thứ ba, bạn có thể theo dõi và quan sát người chơi. Không gì có thể bộc lộ rõ bản chất con người như khi tham gia vào một cuộc chơi có thắng, thua, có những giây phút hân hoan và khoảnh khắc bực dọc. Người ta có thể giả dối che mắt nhau trong vài cuộc họp, có thể lấy cớ rượu say, bận bịu gia đình, hoặc mệt mỏi sau giờ làm để biện minh cho vô số lỗi lầm lớn bé. Tuy nhiên, một cuộc chơi kéo dài bốn tiếng không có tác động của các yếu tố ngoại vi và hoàn toàn đắm mình vào các khúc ngoặt của luật chơi, con người sẽ dễ dàng quên đi mình đang bị quan sát, và hiện lên khá chân thật.

Chơi với nhau vài trận golf, người tinh ý sẽ biết anh kia có nên là đối tác làm ăn, chị nọ có nên tin tưởng. Nếu một người giận giữ khi thua trận, ăn gian khi có dịp, thô lỗ khi mắc lỗi, hẳn ta nên suy xét khi tiến đến một mức quan hệ sâu sắc hơn. Ngược lại, nếu một người khi thua không nản, khi thắng không kiêu, biết tiết chế cảm xúc hợp lý, biết vinh danh đối thủ và chơi một cách công bằng, hẳn đó là người ta nên trân trọng.

Cuối cùng, trong ngôn ngữ của golf có khái niệm "lỗ đánh golf thứ 19". Đó là khi kết thúc một cuộc chơi, chúng ta ngồi xuống làm một ly gì đó hoặc dùng bữa cùng nhau. Đây là cơ hội vàng để ghi điểm. Những rào trước đón sau, những thăm dò ý tứ, những thông tin chia sẻ trong vài tiếng suốt cuộc chơi, giờ là khi kết luận và "chốt" đơn hàng. Trong thực tế, điều này có thể xảy ra nhưng không đơn giản và dễ dàng như trên phim ảnh. Tuy nhiên, đó hoàn toàn là một khả năng cho những người coi golf là một lối sống và làm việc.

Golf, dù có nhiều lợi thế, nhưng vẫn là môn thể thao đòi hỏi có đầu tư, kể cả tiền bạc lẫn thời gian. Bên cạnh đó, golf cũng chưa phổ biến ở Việt Nam dù tương lai có thể sẽ bình dân hơn. Tuy nhiên, như mọi môn thể thao khác, nó giúp ta hiểu mình và trở nên mạnh mẽ hơn.

Sự dẻo dai, khỏe khoắn của thể lực và ý chí không hoàn toàn tách biệt như nhiều người lầm tưởng. Rèn luyện thể chất là phương pháp khoa học nhất khiến bộ não hoạt động hiệu quả hơn, nhận thức và phản xạ tư duy nhanh nhạy hơn. Khi làm việc mệt mỏi, bạn chỉ cần đi dạo một vòng hay thể dục nhẹ nhàng, ngồi lại vào bàn bạn đã thấy tâm trí khác hẳn.

Nhìn xa hơn, ta thấy một trào lưu xây dựng quan hệ công việc kiểu mới đang hình thành trên thế giới, đặc biệt là với các doanh nhân trẻ - sweat working. Không phải là networking nữa, mà là vừa để cơ thể rèn luyện đến vã mồ hôi (sweat), vừa tạo lập và bàn bạc chuyện làm ăn.

Thay vì chơi một trận golf hay mời nhau một bữa, ngày càng nhiều doanh nhân hẹn nhau ở các câu lạc bộ thể thao để có thể gặp gỡ, nói chuyện công việc, vận động và thư giãn. Khi tập thể thao, cơ thể tiết ra endorphins - một loại hormone khiến ta phấn chấn. Tâm trí khi tập với sự trợ giúp của endorphins tạo dựng bàn đạp lý tưởng để chúng ta hồ hởi và cởi mở hơn với người khác.

Golf có cả lợi thế và bất lợi, như các môn thể thao khác. Nhìn xa và rộng hơn, mục tiêu rèn luyện cho thế hệ trẻ khi còn ở giảng đường không chỉ là chơi môn gì có lợi nhất, mà để tạo dựng một phong cách sống, làm việc năng động và khoa học.

Vì sức khỏe cơ thể và trí não nối liền, nương tựa lẫn nhau, thể thao ngày nay không còn là "chơi" nữa mà là một phần của công việc và phát triển bản thân.