Tìm hiểu về đèn pha thích ứng, công nghệ hữu ích giúp tài xế Việt khỏi lo bật pha-cos liên tục

Đèn pha thích ứng xuất hiện từ khi nào?

Một số sử gia cho rằng cho rằng đèn pha thích ứng xuất hiện lần đầu tiên trên chiếc Tucker 1948. Tucker vốn là một chiếc xe với nhiều công nghệ đột phá nhưng chưa bao giờ được sản xuất hàng loạt vì công ty chủ quản phá sản khi mới cho ra đời 51 chiếc xe.

Tucker có hai đèn pha cố định và một đèn pha thứ ba ở giữa xoay theo hướng xe đang rẽ. Đèn pha được gọi là ‘mắt Cyclops’, dựa theo tên người khổng lồ 1 mắt trong thần thoại Hy Lạp. Trái với Tucker, một số ô tô đầu thế kỷ 20 có đèn pha thay đổi góc chiếu nhờ một liên kết cơ khí với vô lăng. Tới thế kỷ 21, đèn pha thích ứng lần đầu tiên xuất hiện trên các mẫu xe sang vào đầu những năm 2000. Công nghệ này dần dần xuất hiện trên các thương hiệu giá rẻ hơn như Mazda, Hyundai, Toyota và Honda.

Các loại đèn pha thích ứng trên thị trường hiện nay

Theo định nghĩa chung, đèn pha thích ứng là loại đèn pha ô tô chủ động phản ứng với các điều kiện thay đổi trên đường xá. Nhiệm vụ của chúng là mang đến cho người lái xe tầm nhìn tốt hơn và có nhiều thời gian hơn để phản ứng với các tình huống khác nhau. Loại đèn pha thích ứng quen thuộc nhất tại Việt Nam là đèn pha thích ứng theo đường cong. Những đèn pha này có bóng đèn xoay theo hướng di chuyển của xe, đôi khi là cả tốc độ. Các loại đèn thông minh khác như đèn pha chống chói (Automatic High Beam) cũng được gọi là đèn pha thích ứng. Khi có phương tiện giao thông phía trước, hệ thống đèn pha này tự động chuyển đổi giữa chùm sáng thấp và cao. Để tránh làm chói mắt những người lái xe khác, những đèn pha này sử dụng cách bố trí bóng đèn LED phức tạp.

Đèn pha thích ứng đường cong (Curve-adaptive Headlight)

Đèn pha thích ứng với đường cong có bóng đèn quay về hướng di chuyển của xe thay vì chiếu thắng về phía trước. Khi người lái xe quay vô lăng sang trái hoặc phải hoặc khi các cảm biến phát hiện thấy đường cong, đèn pha phía trước sẽ đổi hướng chiếu sáng theo vòng cua của con đường. Trên các mẫu xe cao cấp, đèn pha thích ứng theo đường cong có khả năng thay đổi góc của bóng đèn theo tốc độ của xe, cụ thể là chiếu gần hoặc xa hơn.

Đèn pha thích ứng với đường cong có các bóng đèn được gắn trên các trục chuyển động cho phép bóng đèn quay tròn. Khi người lái quay vô lăng hoặc các cảm biến xác định có khúc cua phía trước thì phần mềm và phần cứng sẽ điều chỉnh bóng đèn theo hướng phù hợp. Khi chiếc xe trở lại đường thẳng, các bóng đèn cũng trở về vị trí cũ.

Đèn pha thích ứng khi vào cua (Cornering-adaptive Headlight)

Khác với đèn pha thích ứng đường cong, đèn chiếu sáng khi vào cua có vị trí cố định ở đầu xe. Chúng tự động bật khi tài xế xoay vô-lăng hoặc kích hoạt xi nhan. Loại đèn này sẽ tắt khi người lái đưa vô lăng về vị trí trung tâm hoặc khi đèn xi nhan tắt. Tác dụng chính của loại đèn này vẫn là để chiếu sáng tạm thời hướng di chuyển của xe. Đèn chiếu sáng khi vào cua đã được sử dụng trong ô tô trong nhiều thập kỷ qua và vẫn được sử dụng trên một số mẫu xe mới ngày nay.

Đèn pha chống chói (Automatic High Beam)

Đèn pha chống chói hay đèn pha tự thay đổi góc chiếu là hệ thống đèn tự động thay đổi luồng sáng mà người lái không cần phải can thiệp. Không giống như các loại đèn pha phải được kích hoạt bằng tay, đèn pha chống chói được kích hoạt tự động. Một cảm biến trên xe có nhiệm vụ phát hiện đèn của các phương tiện gần đó như đèn đuôi của các phương tiện di chuyển cùng chiều hay đèn pha của xe đi ngược chiều. Để tránh làm chói mắt những người lái xe đó, cảm biến sẽ tự tắt đèn pha. Khi không có phương tiện nào khác trong khu vực, đèn pha sẽ được bật lại để cải thiện tầm nhìn.

Đèn pha thích ứng đa điểm (Adaptive Driving Beam)

Đèn pha thích ứng đa điểm (ADB) là loại đèn pha thích ứng mới hơn với công nghệ tiên tiến hơn. Cụm đèn ADB được tạo thành từ nhiều bóng đèn LED riêng lẻ và rất sáng thay vì các bóng đèn pha/cos riêng biệt. Khả năng kiểm soát chính xác độ sáng của từng đèn LED chính là điểm nổi trội của hệ thống ADB. Khi cảm biến phát hiện các phương tiện giao thông khác, phần mềm trên ô tô sẽ làm mờ các đèn LED chiếu lên các phương tiện đó. Trái lại, các đèn LED không chiếu vào các xe khác vẫn giữ nguyên độ sáng. Mỗi đèn LED sẽ tự động điều chỉnh tùy theo vị trí của các phương tiện khác. Kết quả là có rất nhiều ánh sáng xung quanh những chiếc xe đó nhưng không có luồng sáng nào chiếu thẳng vào phía chúng.

Có nên lựa chọn đèn pha thích ứng khi mua xe mới?

Đèn pha thích ứng đang xuất hiện trên các dòng ô tô phổ thông nhưng không phải lúc nào chúng cũng là trang bị tiêu chuẩn. Trong khi đó, lựa chọn một hệ thống hỗ trợ trong việc tránh các tình huống nguy hiểm có thể đáng giá hơn trong nhiều trường hợp.

Ngoài ra, đèn pha thích ứng còn đòi hỏi chi phí bảo dưỡng và thay thế cao. Nếu đèn pha bị lỗi, việc sửa chữa sẽ tốn kém hơn so với đèn pha thông thường. Điều này càng trở nên đắt đỏ hơn nếu đèn pha bị hỏng cảm biến, vốn thường nằm ở cản trước hoặc sau kính chắn gió. Ngay cả những tai nạn nhỏ khi đỗ xe hoặc kính chắn gió bị nứt có thể khiến bộ phận này gặp trục trặc.

Nhiều nhà sản xuất cao cấp đã trang bị đèn pha thích ứng với các tên gọi khác nhau trên các dòng xe của họ. Porsche, BMW, Audi, Mercedes-Benz và Genesis là một số tên tuổi đáng chú ý. Porsche gọi hệ thống này là Dynamic Light System, BMW đặt tên là Adaptive LED, Audi đem đến hệ thống Matrix LED, Mercedes có Multibeam LED, thương hiệu Genesis của Hyundai lại gọi là Adaptive Cornering System. Tuy nhiên, đa phần các dòng xe sang ở Việt Nam phải lên tới các bản tầm trung hoặc cao cấp mới có các option đèn pha thông minh kể trên.

Trái lại, Ford, Subaru, Toyota, Hyundai và Honda là những nhà sản xuất ô tô cung cấp đèn pha thích ứng trên các mẫu xe phổ thông tại Việt Nam. Dòng xe Hyundai Santa Fe 2021 giá hơn 1 tỷ hiện có công nghệ đèn pha thích ứng AHB Full LED. Honda CR-V 2021 cũng sở hữu công nghệ tương tự với tên gọi Hệ thống đèn pha thích ứng tự động nằm trong gói trang bị Honda Sensing. Trong thời gian tới, sẽ có thêm các dòng xe bình dân với option đèn pha thông minh. Như vậy, khách hàng sẽ dễ dàng tiếp cận với công nghệ tiện lợi này hơn.