Những trang giấy in và sự ra đời của điều hòa xe hơi

Hãy thử tưởng tượng vào một ngày xấu trời, bạn đang ngồi trong cabin của một chiếc xe 4 chỗ và điều hòa bị hỏng trong khi nhiệt độ ngoài trời vượt mốc 35 độ C. Chắc chắn là không ai có thể chịu nổi quá 15 phút và buộc phải xuống xe nếu không muốn bỏ mạng vì sốc nhiệt. Tương tự là tại những nơi mà nhiệt độ có thể xuống rất sâu dưới mức 0 độ. Chắc chắn là không ai có thể chịu được nếu không có điều hòa.

Nhưng để có những hệ thống tiên tiến như ngày nay, điều hòa trên ô tô đã trải qua một quá trình phát triển khá dài. Giống như nhiều trang bị khác, hệ thống này chỉ xuất hiện dựa trên những phát sinh về nhu cầu của người dùng xe hơi sau khi loại phương tiện này ra đời và dần trở nên phổ biến. Theo tìm hiểu, tiền thân của điều hòa được cho là hệ thống làm mát bằng hơi nước, thường được tìm thấy trên nhiều dòng xế cổ của Mỹ.

Tất nhiên, đó không phải là thủy tổ của điều hòa ô tô hiện đại. Vì dù sao, điều hòa vẫn là một thiết bị hoàn toàn khác dù có chung mục đích là nâng cao trải nghiệm của những người sử dụng ô tô. Và lý do dẫn đến sự ra đời của điều hòa lại đến từ một thứ tưởng chừng như chẳng liên quan.

Theo Autocar, câu chuyện bắt đầu từ một công ty tại Mỹ có tên Sackett & Wilhelms Lithography & Printing Company (S&W). Hoạt động trong lĩnh vực in ấn, công ty này luôn phải đối mặt với những khó khăn từ độ ẩm trong phòng in – thứ có tác động lớn đến tính chất của giấy. Sau nhiều phen đau đầu, S&W đã quyết định mua lại Buffalo Forge Works nhằm giải quyết vấn đề trên. Xin nhớ rằng các công nghệ ở thời điểm đó cho phép con người kiểm soát nhiệt độ và độ ẩm không khí nhưng chưa thể điều chỉnh các yếu tố này một cách chính xác.

Sau quá trình nghiên cứu, Willis Carrier - một nhân viên tại Buffalo Forge Works đã trở thành người đã tạo nên hệ thống điều hòa không khí đầu tiên trên thế giới. Hệ thống này có khả năng kiểm soát chính xác nhiệt độ và độ ẩm không khí. Các thông tin và thiết kế của nó đã xuất hiện trong các bản vẽ vào giữa năm 1902 trước khi hệ thống đi vào hoạt động tại nhà máy của S&W vào năm 1903. Cỗ máy này có thể duy trì độ ẩm ở mức 55% và hiệu quả làm mát tương đương với 5 tấn băng tan chảy.

Sau đó, phát minh của Carrier đã được đón nhận rộng rãi và ngày càng trở nên phổ biến tại Mỹ. Không những vậy, công nghệ điều hòa vẫn tiếp tục có những bước tiến và được cho là chất xúc tác thúc đẩy sự phát triển của khu vực Tây Nam nước này. Như một lẽ tự nhiên, các nhà phát triển đã nhanh chóng tính tới việc mang điều hòa lên ô tô. Vào năm 1930, công ty điện lạnh C&C Kelvinator đã hiện thực hóa ý tưởng này bằng việc lắp điều hòa lên một chiếc Cadillac. Tuy nhiên, hệ thống này tỏ ra quá cồng kềnh và phức tạp.

Không chùn bước, GM đã triển khai nhiều dự án nhằm phát triển điều hòa như một trang bị xa xỉ cho những chiếc xe mang thương hiệu Cadillac. Dù vậy, đối thủ của họ là Packard mới là kẻ về đích trước khi tung ra hệ thống điều hòa sản xuất hàng loạt đầu tiên cho ô tô vào năm 1939. Hệ thống này được đặt tên là Weather Conditioner, dành cho chiếc Packard 180. Dù có giá lên tới 274 USD lúc bấy giờ (tương đương khoảng 5000 USD ở thời điểm hiện tại) nhưng Packard vẫn bán được khoảng 2000 xe với Weather Conditioner.

Nhưng một lần nữa, xin phải nhấn mạnh rằng hệ thống điều hòa của Packard vẫn khá cồng kềnh. Trong giai đoạn tiếp theo, cả Packard, GM và Chrysler đều nhanh chóng tung ra các hệ thống nâng cấp với nhiều cải tiến. Dù vậy, Nash mới là thương hiệu đầu tiên cho ra mắt chiếc xe với điều hòa nhỏ gọn được kết nối với động cơ. Bước đột phá này được tạo ra vào năm 1954 với model Ambassador. Đây là thành quả có được sau khi Nash sáp nhập với Kelvinator vào năm 1937.

Được đặt tên là All Weather Eye, hệ thống điều hòa trên Nash Ambassador nằm ở phía trước, không chỉ nhỏ gọn và rẻ hơn mà còn nhẹ hơn đáng kể so với các hệ thống với cách tiếp cận cũ. Cụ thể, All Weather Eye chỉ nặng khoảng 60kg – bằng một nửa so với nhiều hệ thống đương thời.

Đến năm 1954, Cadillac cho ra mắt hệ thống điều hòa khí hậu mang tên Comfort Control. Đúng như tên gọi của mình, hệ thống này cho phép tài xế thao tác cực kỳ đơn giản và tiện lợi để lựa chọn mức nhiệt độ ưa thích cho cabin của chiếc xe.

Dần dần, các nhà sản xuất xe hơi đã có thêm một mặt trận mới, đó chính là điều hòa khí hậu. Chính cuộc ganh đua này đã giúp cho trang bị trên ngày càng rẻ, dễ tiếp cận số đông người tiêu dùng thay vì chỉ đóng vai trò như một tùy chọn đắt tiền mà không phải ai cũng dám bạo chi để sở hữu. Tất nhiên, điều hòa cũng ngày càng hiện đại và ưu việt hơn. Giờ đây, chúng ta không cần phải lên xe mới bật được điều hòa mà có thể bật từ xa thông qua ứng dụng từ công nghệ kết nối. Chỉ cần một chiếc smartphone, mọi thao tác từ mở/khóa cửa, nổ máy cho tới mở điều hòa đều có thể được thực hiện từ xa.

Không quá khi nói rằng nếu không có điều hòa, xe hơi cũng chẳng thể trở nên phổ biến như ngày nay. Bởi nếu thiếu đi phát minh của Willis Carrier, người dùng xe hơi sẽ khó có thể tồn tại khi đi qua những nơi có điều kiện thời tiết khắc nghiệt chứ chưa nói đến chuyện thoải mái hay tận hưởng các chuyến đi như mấy lời quảng cáo hoa mỹ của các hãng.