Những mẫu xe điện ở thế kỷ 20 bị lãng quên

Trong hơn một thập kỷ qua, xe điện (EV) đã có những bước phát triển mạnh mẽ và được xem là xu hướng tất yếu của ngành công nghiệp ôtô. Dù vậy, ít ai biết rằng ôtô chạy pin đã xuất hiện từ đầu thế kỷ 20 và trải qua nhiều thăng trầm trước khi được công nhận như ngày nay.

Trong suốt chiều dài lịch sử vừa kể, các nhà sản xuất từng nhiều lần thử sức phát triển ôtô điện và cho ra đời những dòng xe thú vị.

Peugeot VLV

VLV là viết tắt của cụm từ Voiture Légère de Ville trong tiếng Pháp, tạm dịch là mẫu xe cỡ nhỏ dành cho đô thị. Đúng như tên gọi, Peugeot VLV ra đời năm 1941 và được thiết kế để phục vụ cho việc đi lại trong thành phố.

Được các kỹ sư Peugeot bí mật nghiên cứu khi Đức Quốc xã xâm chiếm Pháp trong Thế chiến I, VLV 3 bánh xe giúp đơn giản hóa phần truyền động với vi sai được loại bỏ. Đi cùng với đó là 4 pin 12 volt cho phạm vi hoạt động của xe khoảng 80 km, trong khi vận tốc tối đa là 35 km/h.

Chevrolet Electrovair II

Trong thập niên 1960, General Motors đã nghiêm túc phát triển xe điện và chọn dòng sedan Chevrolet Corvair để thử nghiệm việc chuyển đổi từ động cơ đốt sang động cơ điện.

Từ đó, hãng xe Mỹ đã chế tạo 2 mẫu concept Electrovair và Electrovair II. Trong đó, chiếc Chevrolet Electrovair II ra đời năm 1966 gây chú ý khi có động cơ điện AC mạnh 115 mã lực, tương đương thông số của các động cơ 6 xy-lanh cùng thời. Xe có phạm vi hoạt động 64-128 km và có thể đạt tốc độ tối đa gần 130 km/h.

Tuy nhiên, cụm pin oxit bạc 532 volt của Electrovair II không đảm bảo được yêu cầu về độ bền trong quá trình sử dụng. Tuổi thọ chỉ kéo dài khoảng 100 lần sạc của cụm pin khiến Chevrolet Electrovair II không thể được sản xuất thương mại.

AMC Amitron

Cạnh tranh với General Motors ở mảng xe điện cách đây hơn nửa thế kỷ là AMC. Hãng ôtô Mỹ cùng đối tác Gulton Industries tạo ra đột phá với chiếc Amitron đời 1967, mẫu ôtô chạy pin mang kiểu dáng tương lai và nhiều tính năng tiên tiến thời bấy giờ.

Những điểm nổi bật của AMC Amitron có thể kể đến khung gầm làm từ vật liệu nhẹ cho khối lượng 499 kg, thiết kế tối ưu khí động học, hệ thống phanh tái tạo năng lượng, công nghệ pin lithium-niken-florua cho phạm vi di chuyển 240 km khi sạc đầy

Dù có nhiều tiềm năng, Amitron đã không thể được sản xuất hàng loạt vì rào cản về chi phí nghiên cứu và giá thành quá cao của cụm pin. Đến năm 1977, nguyên mẫu AMC Amitron được cải tiến và đổi tên thành Electron nhưng cũng chỉ là xe ý tưởng chứ không thể thương mại hóa.

BMW 1602e

Dấu ấn đầu tiên của BMW trong lĩnh vực xe chạy pin xuất hiện ở Thế vận hội Olympic Munich 1972. Cụ thể, mẫu EV tên BMW 1602e, hay 1602 Elektro-Antrieb, được sử dụng để hỗ trợ ở bộ môn marathon và đi bộ đường dài.

Mẫu sedan chạy điện của BMW có phạm vi vận hành gần 70 km khi chạy ở tốc độ trung bình 50 km/h. Bên cạnh đó, BMW 1602e có thể tăng tốc 0-96 km/h trong 9 giây và đạt vận tốc tối đa lên đến 185 km/h.

Cũng như nhiều thử nghiệm ôtô điện khoảng 50 năm trước, pin là yếu tố khiến 1602e khép lại vòng đời ngắn ngủi của mình. Bộ pin 12,6 kWh nặng đến 350 kg và có độ ứng dụng thấp khi xét đến khả năng sản xuất thương mại.

GM EV1

General Motors từng có cơ hội trở thành hãng xe Mỹ dẫn đầu mảng xe điện khi chiếc EV1 nhận được phản hồi tích cực từ khách hàng trong thập niên 1990 và đầu những năm 2000.

Thế hệ GM EV1 đầu tiên ra đời năm 1996 trang bị pin chì cho phạm vi di chuyển 96-160 km. Thông số này được cải tiến thành 160-225 km ở thế hệ thứ 2 (1999-2003) nhờ sử dụng loại pin niken-hydrua.

Bất chấp những tín hiệu khả quan từ hoạt động cho thuê EV1, GM khi đó cho rằng xe điện là thị trường ngách và sẽ không mang đến nhiều lợi nhuận. Hãng đã thu hồi và phá hủy hơn 1.000 chiếc EV1 và chỉ giữ lại khoảng 40 model để gửi đến các trường đại học, viện bảo tàng.

Nissan Altra

Trước khi có được thành công nhất định với Leaf trong thập niên 2010, Nissan từng phát triển biến thể chạy điện của dòng wagon R'nessa và đặt tên là Altra. Có 200 chiếc Nissan Altra được sản xuất và bán ra ở Mỹ từ năm 1998 đến 2002.

Hầu hết xe Nissan Altra được sử dụng bởi các công ty tiện ích, công ty cho thuê ôtô hoặc làm phương tiện cho một sở cảnh sát ở Los Angeles.

Phạm vi hoạt động tối đa theo công bố của nhà sản xuất là hơn 190 km cùng thời gian sạc đầy pin khoảng 4 giờ. Tính năng đáng chú ý nhất của Nissan Altra là chức năng sạc cảm ứng (sạc không dây).

Ford Ranger EV

Ra đời trước Ford F-150 Lightning 2 thập kỷ, mẫu bán tải điện Ford Ranger EV được sản xuất trong giai đoạn 1999-2002. Với giá thành cao, Ranger EV chủ yếu được cho thuê và sử dụng làm phương tiện của các cơ quan Chính phủ Mỹ.

Thời gian đầu, Ranger EV được trang bị pin chì, đến năm thứ 2 có mặt trên thị trường mẫu pick-up này chuyển sang sử dụng pin cụm pin niken với dung lượng 26 kWh, cho phạm vi hoạt động đạt khoảng 128 km.

Sau khi dừng sản xuất, toàn bộ Ford Ranger EV được thu hồi trong giai đoạn 2003-2004 và bị ngưng phát triển.