Lái xe “vượt phải” thế nào cho đúng luật

Thông thường, khi lưu thông trên đường nếu có nhu cầu vượt xe, người lái bắt buộc phải vượt bên trái và đảm bảo đủ điều kiện an toàn trước khi vượt. Nhưng trong vài trường hợp và phụ thuộc vào các quy định đi kèm, người lái có thể vượt xe bên phải mà không vi phạm luật giao thông.

Theo Luật Giao thông đường bộ, vẫn có một số trường hợp lái xe được phép vượt xe từ phía bên phải. Cụ thể tại Điều 14, Luật Giao thông đường bộ quy định rõ “Khi vượt, các xe phải vượt về bên trái”, trừ 3 trường hợp sau:

- Khi xe phía trước có tín hiệu rẽ trái hoặc đang rẽ trái:

Đây là tình huống dễ gặp nhất khi lưu thông trên phố đặc biệt là tại các các ngã ba, ngã tư khi xe phía trước chuẩn bị rẽ trái để sang đường hoặc quay đầu. Lúc này xe phía sau có thể vượt phía bên phải, đồng thời tuân thủ các quy tắc về an toàn giao thông khi vượt.

- Khi xe chuyên dùng đang làm việc:

Cũng là một tình huống dễ gặp trên đường khi những xe chuyên dụng như xe sửa chữa đường, xe cắt tỉa cây xanh, xe thu gom rác, xe thoát nước, xe cảnh sát,… đang làm nhiệm vụ hoặc sửa chữa giữa đường hoặc bên bên trái làn đường mà ô tô không thể vượt trái được buộc phải vượt phải để có thể di chuyển.

- Khi xe điện đang chạy giữa đường:

Tại những tuyến đường có bố trí xe điện (tàu điện) tham gia giao thông cùng mức với các phương tiện khác và chạy cố định ở vị trí giữa đường thì ô tô có thể vượt về phía bên phải. Đây cũng là trường hợp ít gặp nhất tại đường phố Việt Nam.

Đó là ba trường hợp mà các lái xe được quyền vượt phải trong trường hợp cần thiết mà không vi phạm luật giao thông. Còn lại bắt buộc phải vượt trái tại những nơi được vượt, đồng thời phải tuân thủ các quy định về an toàn giao thông.

Theo điều 5 Nghị định 100/2019/NĐ-CP về xử phạt hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ, đường sắt. Người lái xe có thể bị phạt từ 3-5 triệu đồng, tước giấy phép lái xe từ 1 đến 3 tháng nếu vị phạm lỗi "vượt phải".

Ngoài ra, theo quy định tại Quy chuẩn kỹ thuật 41:2016/BGTVT: “Vượt phải là tình huống giao thông trong đó một phương tiện vượt phương tiện khác về phía bên phải của phương tiện bị vượt trên cùng một chiều đường tại các đường chỉ có một làn xe cơ giới mỗi chiều”.

Chính vì vậy hành vi "vượt phải" chỉ diễn ra khi trên đường chỉ có một làn xe cơ giới mỗi chiều, còn đối với đường cao tốc hay đường quốc lộ có hai làn xe cơ giới trên mỗi chiều trở lên thì hành vi vượt này không được coi là vi phạm vượt phải.

Nhưng dù vượt trái hay vượt phải trong trường hợp cho phép thì khi vượt xe khác, lái xe vẫn cần tuân thủ tuyệt đối theo các quy định về an toàn được nêu tại khoản 2, Điều 14, Luật Giao thông đường bộ 2008 như sau:

- Xe xin vượt phải có báo hiệu bằng đèn hoặc còi, trong đô thị và khu đông dân cư từ 22 giờ đến 5 giờ chỉ được báo hiệu xin vượt bằng đèn.

- Xe xin vượt chỉ được vượt khi không có chướng ngại vật phía trước, không có xe chạy ngược chiều trong đoạn đường định vượt, xe chạy trước không có tín hiệu vượt xe khác và đã tránh về bên phải.

Đồng thời theo Điều 14, Luật Giao thông đường bộ 2008, không được vượt xe khác trong những trường hợp sau:

- Trên cầu hẹp có một làn xe, đường vòng, đầu dốc và các vị trí có tầm nhìn hạn chế.

- Nơi đường giao nhau, đường bộ giao nhau cùng mức với đường sắt.

- Khi điều kiện thời tiết hoặc đường không bảo đảm an toàn cho việc vượt.

- Xe được quyền ưu tiên đang phát tín hiệu ưu tiên đi làm nhiệm vụ.

Đồng thời, khi có xe xin vượt, nếu đủ điều kiện an toàn, người điều khiển phương tiện phía trước phải giảm tốc độ, đi sát về bên phải của phần đường xe chạy cho đến khi xe sau đã vượt qua, không được gây trở ngại đối với xe xin vượt.