Nguyên nhân đề xuất hỗ trợ 1.000 Usd khi mua xe điện bị bác bỏ, kiến nghị phát triển trạm sạc

Cách đây không lâu, Bộ Giao Thông Vận Tải đã có báo cáo Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà đề xuất chính sách hỗ trợ chuyển đổi sang ô tô điện. Trong đó, đề xuất tiếp tục ưu đãi áp dụng mức thuế tiêu thụ đặc biệt cho ô tô điện loại chở người từ 9 chỗ trở xuống là 3% sau ngày 28/2/2027 đối với ô tô điện sản xuất lắp ráp trong nước; miễn thuế VAT trong 5 năm đầu, giảm 50% cho 5 năm tiếp theo.

Ngoài ra, Bộ GTVT cũng dẫn đề xuất từ các doanh nghiệp về việc trợ cấp cho người dân một khoản tiền hỗ trợ khi mua ô tô điện để chuyển dịch hành vi tiêu dùng từ ô tô chạy xăng, dầu sang ô tô điện với mức 1.000 USD/xe (khoảng 24 triệu đồng/xe).

Tuy nhiên, tại văn bản 8084/BTC-CST gửi Bộ Giao thông vận tải (GTVT), Bộ Tài chính đã đề nghị bỏ một số kiến nghị hỗ trợ các loại thuế với hoạt động sản xuất, lắp ráp tiêu thụ cũng như xây dựng trạm sạc cho xe ô tô điện, cũng như những chính sách hỗ trợ, trợ cấp đối với người mua ô tô điện. Trong đó có việc bác bỏ đề xuất hỗ trợ 1.000 USD/xe điện vì không phù hợp với bối cảnh, điều kiện Việt Nam, cụ thể:

Thứ nhất, các chính sách hỗ trợ từ nguồn ngân sách nhà nước (NSNN) hiện nay ở nước ta ưu tiên dành cho các đối tượng là người nghèo, đối tượng thuộc vùng sâu, vùng xa và một số đối tượng có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn.

Trong bối cảnh NSNN còn gặp nhiều khó khăn, nhà nước còn phải cân đối nguồn lực để thực hiện nhiều chương trình, dự án về an sinh xã hội, xóa đói giảm nghèo và phát triển cơ sở hạ tầng, việc thực hiện chính sách này sẽ tạo nên các áp lực tăng chi tiêu cho NSNN.

Thứ hai, mặc dù chính sách trợ giá, hỗ trợ tài chính đã được áp dụng ở một số quốc gia, nhưng việc đặt vấn đề trợ giá, hỗ trợ tài chính như đề xuất là không phù hợp với bối cảnh, điều kiện của Việt Nam và dễ gây phản ứng trái chiều từ dư luận, vì hiện nay người sử dụng xe ô tô nói chung, xe ô tô điện nói riêng là những người có thu nhập cao trong xã hội, tập trung chủ yếu ở khu vực đô thị.

"Pháp luật về NSNN cũng không có quy định làm căn cứ pháp lý cho việc thực hiện chính sách này", văn bản của Bộ Tài chính gửi Bộ GTVT nêu rõ.

 Ngoài ra Bộ Tài chính cũng  đề xuất không giảm thuế nhập khẩu ưu đãi đối với xe điện nguyên chiếc. Theo đó, giai đoạn vừa qua, luật về thuế, phí, lệ phí đã được rà soát, sửa đổi, bổ sung để phù hợp với sự phát triển của đất nước từng thời kỳ cũng như các yêu cầu về phát triển các ngành, lĩnh vực quan trọng. Trong số đó, đã có nhiều chính sách ưu đãi về thuế, phí, lệ phí đối với ngành ô tô, công nghệ hỗ trợ ô tô, bao gồm cả chính sách để khuyến khích sử dụng ô tô thân thiện môi trường, ô tô điện hóa ở mức độ khá cao.

Trong bối cảnh Việt Nam đã tham gia nhiều Hiệp định thương mại tự do, bên cạnh những cơ hội thuận lợi, ngành công nghiệp ô tô trong nước cũng đang phải đối mặt với nhiều thách thức khác nhau như tỷ lệ sản xuất trong nước thấp, quy mô thị trường còn nhỏ, giá thành sản xuất, lắp ráp ô tô cao, hạ tầng giao thông còn nhiều điểm nghẽn...

Theo quan điểm của Bộ Tài chính, việc xây dựng và tổ chức thực hiện các chính sách để thúc đẩy phát triển ngành công nghiệp ô tô nói chung, xe ô tô điện hóa nói riêng trong thời gian tới cần được nghiên cứu thận trọng và kỹ lưỡng, đảm bảo bám sát định hướng chủ trương, phù hợp với thông lệ quốc tế và thực tiễn Việt Nam.

Do đó, Bộ Tài chính nhấn mạnh các đề xuất chính sách cũng như tổ chức thực hiện của các bộ, ngành, cơ quan có liên quan cần có tài liệu thuyết minh, tính khả thi trong thực tiễn và các căn cứ đề xuất, tránh đề xuất cảm tính, không hiệu quả, lãng phí nguồn lực ngân sách nhà nước.

Đối với các kiến nghị của Bộ GTVT đề xuất có chính sách ưu đãi thuế nhập khẩu xe ô tô điện, Bộ Tài chính cho biết đã báo cáo Thủ tướng Chính phủ, Chính phủ đề xuất không điều chỉnh giảm thuế suất thuế nhập khẩu ưu đãi đối với các dòng xe điện nguyên chiếc.

Theo Bộ Tài chính, việc đặt vấn đề miễn thuế hoặc giảm thuế nhập khẩu đối với xe ô tô điện nguyên chiếc như kiến nghị của một số doanh nghiệp sẽ ảnh hưởng đáng kể đến các doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp xe ô tô điện trong nước, gây áp lực lên hạ tầng giao thông và làm giảm nguồn thu ngân sách nhà nước.

Về các ưu đãi miễn, giảm thuế để sản xuất, lắp ráp xe ô tô điện, pin xe điện, Bộ Tài chính cho biết, pháp luật về thuế hiện hành đã có những ưu đãi ở mức cao đối với hoạt động sản xuất lắp ráp xe ô tô điện trong nước và pin xe điện, không chỉ ưu đãi đối với việc nhập khẩu linh kiện, phụ tùng sản xuất xe ô tô điện mà còn có ưu đãi thuế có thời hạn, có trọng tâm, trọng điểm đối với nguyên liệu, vật tư nhập khẩu để sản xuất, lắp ráp ô tô điện, pin xe điện.

Về ưu đãi thuế nhập khẩu trang thiết bị, linh kiện để xây dựng trụ sạc, đặc biệt là trụ sạc nhanh, Bộ Tài chính cho rằng thuế nhập khẩu hiện hành quy định miễn thuế nhập khẩu đối với hàng hóa tạo tài sản cố định đối với đối tượng ưu đãi đầu tư theo pháp luật đầu tư.

Nếu dự án lắp đặt trạm sạc thuộc địa bàn ưu đãi đầu tư hoặc thuộc danh mục ngành nghề ưu đãi đầu tư theo pháp luật đầu tư thì được miễn thuế nhập khẩu máy móc, thiết bị để tạo tài sản cố định của dự án lắp đặt trạm sạc và ưu đãi về tiền thuê đất, thuế đất theo quy định.

Theo đó, Bộ Tài chính đề nghị Bộ Giao thông vận tải kiến nghị Bộ Kế hoạch và Đầu tư nghiên cứu, xem xét bổ sung các dự án xây dựng trụ sạc, trạm sạc thuộc đối tượng được hưởng ưu đãi đầu tư theo quy định của pháp luật về đầu tư.