Công nghệ bán tự lái có thực sự an toàn như quảng cáo?

Matthew Avery – một chuyên gia tới từ viện nghiên cứu Thatcham thường xuyên tự đặt ra một câu hỏi cho chính mình: Đâu là chiếc xe an toàn nhất hiện nay? Câu trả lời mà ông nghĩ đến chính là một chiếc Ford Fiesta màu trắng. Thực chất, đó không phải là một chiếc Fiesta bình thường mà là một phương tiện được Thatcham sử dụng để thiết kế, phát triển và thực hiện các cuộc thử nghiệm đối với những công nghệ an toàn chủ động cũng như các hệ thống ngăn ngừa và giảm thiểu va chạm mới nhất.

“Những hệ thống này sử dụng camera stereo, cảm biến ra-đa và phần mềm xử lý hình ảnh tinh vi nhằm nhận điện các mối đe dọa trước khi phản ứng lại. Mọi người có thể nghĩ rằng chúng tôi có thể điều khiển một đống những chiếc hộp các-tông trống rỗng để thử nghiệm hệ thống phanh khẩn cấp tự động AEB, nhưng mọi chuyện không lố bịch như vậy.”

Được thành lập kể từ năm 1969, Thatcham hiện là thành viên cam kết của Euro NCAP – một tổ chức uy tín bậc nhất trong lĩnh vực đánh giá độ an toàn của xe hơi. Theo ông Avery, 20% trong tổng số điểm an toàn của EU NCAP của một chiếc xe mới hiện nay được xác định thông qua sự hiệu quả của các hệ thống trợ lái. Nếu chiếc xe được tích hợp AEB, phí bảo hiểm của khách hàng có thể được trừ 10%.

Nếu nhìn toàn cảnh ngành công nghiệp xe hơi hiện nay thông qua lời giải thích của Avery, đó là nơi mà các nhà sản xuất đang cố gắng tích hợp lên những chiếc xe của họ các hệ thống trợ lái cấp độ 2 SAE hay còn gọi là bán tự lái. Đó có thể là hệ thống hỗ trợ bám làn với khả năng ngăn chặn chiếc xe của bạn đi vào làn của phương tiện khác hay hệ thống kiểm soát hành trình thích ứng không chỉ có thể nhận ra các giới hạn tốc độ mà còn tự động tiếp nhận chúng. Không chỉ phổ biến trên các mẫu xe cao cấp, các hệ thống này đang bắt đầu xuất hiện trên các dòng sản phẩm phổ thông.

Ông cũng nói rằng do các hệ thống đó là hoàn toàn khác biệt nên phải cần được đánh giá mức độ hiệu quả bằng một ý thức khách quan nghiêm ngặt. Đồng thời, cũng phải đánh giá xem chúng được điều chỉnh nhạy bén ra sao, chúng được tích hợp như thế nào trong trải nghiệm lái cũng như mức độ tiện lợi là bao nhiêu.

Trong số các bài test đang được Thatcham thực hiện, ‘cut-in’ được coi là màn thử sức hóc búa nhất và gây ra nhiều khó khăn để có thể dàn xếp một cách thỏa đáng. Trong một chuyến thăm tới viện nghiên cứu Thatcham của Autocar (Anh), các phóng viên của tạp chí này đã được trực tiếp trải nghiệm cut-in. Khi đó, họ đang điều khiển một chiếc Volvo V60 ở vận tốc 80km/h và vờ như đang chuẩn bị vượt qua chiếc Ford Fiesta ‘chim mồi’ màu trắng mà ông Avery nhắc đến. Bất ngờ, chiếc Fiesta này bất ngờ đi vào làn của chiếc V60 ở những thời khắc cuối cùng. Kết quả là hệ thống AEB trên chiếc xe tới từ Thụy ĐIển đã không phát hiện được mối nguy hiểm và chiếc V60 đã đâm sầm vào chiếc xe thí nghiệm của Thatcham.

“Những chiếc xe tốt nhất mà chúng tôi thử nghiệm sở hữu các hệ thống trợ lái cân bằng.” Cụ thể ở đây là những chiếc xe đó không mang đến cảm giác rằng chúng tự điều khiển hoặc người lái có toàn quyền kiểm soát. Những gì mà các hệ thống trợ lái mang lại chỉ là vừa đủ. “Không quá nhiều mà cũng không quá ít.”

Các nghiên cứu của Thatcham đã chỉ ra rằng các tài xế hiện nay đã bắt đầu xuất hiện ý thức rằng những chiếc xe của họ có thể tự điều khiển. Tuy nhiên, ông Avery cho rằng nếu các công nghệ trợ lái cổ vũ các tài xế lơi là việc kiểm soát chiếc xe và chỉ cần một vài người thực hiện điều đó thì tình trạng an toàn giao thông sẽ trở nên tồi tệ hơn nhiều. Trong khi đó, chúng được sinh ra với sự kỳ vọng về một chiều hướng ngược lại.

“Vì vậy, vì các lý do an toàn, chúng ta cần phải ngừng nghĩ về các công nghệ tự lái được tích hợp trên những chiếc xe mà mình đã mua.” Avery nhấn mạnh rằng chúng ta không thể đánh đồng các hệ thống trợ lái với công nghệ tự lái cấp độ 5. Bởi viễn cảnh đó chỉ thực sự đến vào năm 2021, thời điểm mà những chiếc xe tự lái hoàn toàn đầu tiên chính thức xuất hiện.

Như vậy, nếu dựa theo ý kiến của vị chuyên gia nói trên, có thể thấy rằng các công nghệ bán tự lái hiện nay đang dần phát sinh mặt trái. Nó không xuất phát từ khía cạnh công nghệ mà là nhận thức của người điều khiển về vai trò thực sự của các công nghệ này. Bởi dù sao đi chăng nữa, vai trò của chúng vẫn chỉ là kép phụ - hỗ trợ người lái trong một số tình huống nhất định chứ không hề toàn năng. Cú va chạm mà nhóm phóng viên Autocar đã trải nghiệm chỉ là một minh chứng cho điều đó. Thế nên, các tài xế hiện nay luôn phải đảm bảo khả năng kiểm soát chiếc xe trong mọi tình huống thay vì dựa hoàn toàn vào các công nghệ trợ lái.

Ảnh: Autocar