Bỏ Escape chọn EcoSport, Ford Việt Nam tiên phong xu thế mới

Thăng trầm Escape tại Việt Nam

Chiếc Ford Escape “made in Vietnam” được ra mắt thị trường trong nước lần đầu tiên vào tháng 10/2001. Xét về tính lịch sử thì Escape là mẫu xe thuộc loại lâu đời của Ford tại Việt Nam, chỉ sau Trader (1997), Laser (1999) và Ranger (6/2001). Hiện tại cả Trader và Laser đều không còn trên thị trường nên chỉ còn Ranger và Escape là có thâm niên nhất. Với việc công bố ngưng lắp ráp Escape thì xem như Ford đã kết thúc một chu kỳ thăng trầm hơn 10 năm tồn tại của mẫu SUV này.

Có thể nói Escape là một trong những sản phẩm quen thuộc với người dùng ô tô tại Việt Nam và cũng là sản phẩm quan trọng của Ford với các đợt ra mắt: đời đầu năm 2001, bản 2.0L số sàn năm 2003, bản Centenial vào tháng 10/2003 và bản hoàn toàn mới vào tháng 7/2004. Thật sự hiếm có một sản phẩm nào được Ford liên tiếp ra mắt các sản phẩm mới như Escape tại thị trường Việt Nam. Escape cũng chính là một sản phẩm góp phần giúp Ford thăng tiến nhanh chóng, leo lên đứng Top đầu trong danh sách các hãng có doanh số cao tại Việt Nam.

Doanh số Ford Escape trong 5 năm cuối tại thị trường Việt Nam (2009-2013)

Trong khoảng thời gian năm 5 gần đây (2009-2013), theo thống kê từ doanh số VAMA các năm do Cafeauto thực hiện thì doanh số Escape đạt 4.448 chiếc, chiếm 12,25% trong số số 36.323 xe Ford bán ra trong cùng thời gian. Năm 2009, là năm đỉnh cao của Escape với 1.121 xe bán ra, chiếm 13,5% trong tổng số 8.286 xe Ford bán ra trong năm này. Tuy nhiên, các năm sau đó doanh số Escape lại liên tiếp sụt giảm xuống còn 963 chiếc (2010), và năm cuối cùng vừa qua bán được 845 chiếc. Riêng trong năm 2014, dường như còn Escape tồn nên Ford cũng đã bán dòng xe này trong tháng 1 và doanh số đạt 28 chiếc, đến tháng 2/2014 thì dừng bán và tháng 3/2014 công bố ngưng hẳn và có thể thay thế bằng dòng SUV cỡ nhỏ mới EcoSport. Chu kỳ 13 năm của Ford Escape thăng trầm tại Việt Nam kết thúc.

Xu thế mới…tự thoát khỏi chính sách mơ hồ

Ngành công nghiệp ô tô Việt Nam đang đau đầu trước sức ép ngày một lớn của AFTA 2018. Đây là luật hội nhập mà Việt Nam từng cam kết khi tham gia thương mại khu vực ASEAN/AFTA, quy định việc nhập khẩu một số mặt hàng trong đó có ô tô nguyên chiếc từ các nước ASEAN vào Việt Nam sẽ không chịu thuế từ năm 2018.

Để ứng phó với AFTA, Bộ Công Thương và Bộ Tài chính từng đề ra rất nhiều chính sách như: thay đổi lộ trình giảm thuế nhập khẩu ô tô (giảm còn 50% trong hai năm tới, xuống 20% vào năm 2016 và 10% vào năm 2017); đưa ra “Dự thảo Quy hoạch phát triển ngành Công nghiệp ô tô Việt Nam đến năm 2020 và tầm nhìn 2030” với nhiều thay đổi về mức ưu đãi theo tỷ lệ nội địa hoá; thay đổi dòng xe chiến lược; bảo hộ nhà đầu tư;…. Nhưng nhìn chung tất cả đều mơ hồ vì công nghiệp ô tô Việt Nam khó mà đạt tỷ lệ nội địa hoá 40% trở lên như mục tiêu của đề án dù Việt Nam có đưa ra các chính sách bảo hộ cho ngành công nghiệp phụ trợ. Thực tế thì các hãng liên doanh không còn thiết tha đầu tư dài hạn khi thời gian còn chưa đầy 5 năm nữa.

Ford Ecosport  được nhập khẩu nguyên chiếc từ Thái Lan sẽ là mẫu xe thay thế Escape trong thời gian tới?

Đó là những chính sách của giới thượng tầng, còn riêng về các hãng thì họ vẫn đang tự tìm cho mình lối đi riêng để thích ứng với tình hình hiện tại. Và xu hướng giảm dần các dòng xe lắp ráp trong nước để thay bằng các mẫu xe lắp ráp ở các nước trong khu vực Đông Nam Á đang được xem là lựa chọn khả dĩ nhất của các hãng. Xu thế này một mặt giúp các hãng vẫn được hưởng ưu đãi thuế TTĐB của Bộ Tài chính cho sản phẩm lắp ráp trong nước, một mặt mang các sản phẩm mới vào thị trường Việt Nam và chỉ phải chịu 50% thuế nhập khẩu như hiện tại. Ford chính là hãng đầu tiên “châm ngòi” cho xu hướng này với việc “tạm ngưng” lắp ráp Escape và có ý định thay bằng EcoSport – một mẫu SUV cỡ nhỏ đang được sản xuất tại nhà máy Rayong, Thái Lan được dự đoán là sẽ ra mắt vào giữa năm nay.

Việc Ford bỏ Escape chọn EcoSport có thể giải thích theo nghĩa đơn giản là Escape đã quá lâu đời không còn khả năng sáng tạo nên cần thay thế và EcoSport được chọn. Nhưng theo lý giải sâu xa hơn thì việc Ford chọn một dòng xe được lắp ráp ở Thái Lan là họ muốn “làm quen dần” với việc nhập khẩuxe nguyên chiếc từ đây cho đến 2018, thời điểm AFTA áp dụng. Mặt khác, Thái Lan vốn là quốc gia mà Ford đầu tư khác mạnh tay để trở thành trung tâm sản xuất và cung cấp xe cho khối ASEAN trong đó có Việt Nam.

Sẽ còn bao nhiêu mẫu xe lắp ráp trong nước bị thay thế bởi xe nhập khẩu nguyên chiếc?

Giờ thì mọi chuyện đã nằm trong tầm nhìn và dự tính của họ mà EcoSport chỉ là sản phẩm khởi đầu. Biết đâu đến lượt Mondeo, Everest hoặc Ranger sẽ là mẫu xe tiếp theo bị thay thế bởi một sản phẩm tương tự được lắp ráp tại các nước ASEAN. Một hệ luỵ lớn hơn nữa đến thị trường mà đã được dự báo trước là các hãng khác cũng hoà vào xu thế này thì chắc hẳn các mẫu xe lắp ráp trong nước sẽ bị thay thế hoàn toàn bằng các mẫu xe lắp ráp ở các nước trong khu vực ASEAN. Kết quả cuối cùng, ngành công nghiệp ô tô của Việt Nam sẽ giống như Phillipines trở thành thị trường chuyên tiêu thụ xe nhập khẩu. Và tổ chức Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA) không còn mang nhiều ý nghĩa trên khía cạnh sản xuất mà thay bằng thương mại, số lượng thành viên sẽ bị thay thế bởi các hãng chuyên nhập khẩu nguyên chiếc như Audi hay Porsche…. Một viễn cảnh xấu nhất nhưng không thể không xảy ra khi mà chính sách đối với ngành công nghiệp ô tô của Việt Nam vẫn hoài mơ hồ.