Báo động tình trạng thu thập dữ liệu cá nhân trên xe hơi

Như chúng ta đã biết, xe hơi ngày nay đã trở nên thông minh hơn với khả năng tìm hiểu, ghi nhớ người dùng, qua đó nâng cao đáng kể trải nghiệm của chúng ta. Càng nhiều tính năng thông minh thì chiếc xe càng thu thập nhiều dữ liệu về người dùng, ví dụ như lộ trình, các địa điểm đã viếng thăm hay phong cách điều khiển... Nói chung, hệ thống máy tính trên một chiếc xe ngày nay lưu trữ rất nhiều thông tin về chúng ta. Nhưng ngược lại, chúng ta không thể kiểm soát xem chúng đang ghi lại những gì và sử dụng các thông tin đó ra sao.

Để trả lời cho câu hỏi đó, cây viết của WP đã tìm đến một chuyên gia công nghệ có tên Jim Mason để can thiệp sâu vào hệ thống lưu trữ trên chiếc Chevy Volt. Lý do mà mẫu xe này được chọn nằm ở nguồn gốc của nó. Đó là một sản phẩm của GM, một trong những nhà sản xuất ô tô lớn nhất thế giới với nhiều thâm niên trong việc kết nối và thu thập dữ liệu từ những chiếc xe.

Theo giải thích của Mason, những chiếc xe hiện đại có thể xử lý một lượng lớn thông tin nhờ hệ thống các máy tính liên kết với nhau. Dù có trình độ, kinh nghiệm và đầy đủ đồ nghề nhưng Mason cũng chỉ thâm nhập được vào một vài trong số đó. Và một trong những mục tiêu ưu tiên hàng đầu chính là dữ liệu nằm trong hệ thống thông tin giải trí của chiếc xe.

Tất nhiên, mọi thứ không hề dễ dàng, phải mất nhiều thời gian và thao tác thì Mason mới có được thứ mình muốn. Một lời nhắn nhủ cũng đã được đưa ra: mọi người không nên tự ý thực hiện quá trình này bởi chiếc Chevy Volt nói trên đã phải mang đi sửa để máy tính của hệ thống thông tin giải trí hoạt động trở lại.

Không phụ sự kỳ vọng, cây viết của WP cuối cùng cũng có được thứ mình muốn. Lượng dữ liệu thu thập được bao gồm những địa điểm mà người lái từng đi qua, tên định danh cũng như danh sách cuộc gọi trong điện thoại và tất nhiên là có cả danh bạ kèm theo hòm thư, địa chỉ hay thậm chí là ảnh.

Không dừng lại ở đó, hacker này còn xâm nhập vào máy tính của hệ thống thông tin giải trí trên một chiếc Chevrolet cũ được mua trên eBay với giá 375 USD. Một lần nữa, chuyên gia này lại thu được cả rổ thông tin, bao gồm các hoạt động và mối quan hệ của một người xa lạ. Chưa hết, Mason còn nắm bắt được tần suất mà người này liên lạc với một nhân vật có nickname Sweetie, họ đã ăn ở đâu cũng như định danh cho những chiếc Samsung Galaxy Note của họ.

Mason cũng đã từng thực hiện thủ thuật tương tự đối với những chiếc xe khác và có nhiều phát hiện bất ngờ. Ví dụ, những chiếc xe của Ford có thể ghi lại các địa điểm theo tần suất vài phút dù bạn không dùng định vị. Trong khi đó, những chiếc xe Đức sở hữu bộ nhớ lên tới 300GB hay những chiếc Tesla Model 3 có thể ghi lại các đoạn video từ hệ thống camera trên xe. Dĩ nhiên, khuôn mặt của người dùng cũng không thoát được.

Bên cạnh lượng dữ liệu khổng lồ được thu thập là một vấn đề khác nghiêm trọng hơn. Đó là có bao nhiêu dữ liệu đã được tải về máy chủ của nhà sản xuất và chúng chứa đựng những gì. Với lo ngại này, chủ nhân của chiếc xe thí nghiệm đã trực tiếp liên hệ tới GM để xem họ đã nắm được những gì và chia sẻ với ai. Nhưng người này không hề nhận được hồi âm như mong đợi.

David Caldwell, người phát ngôn tới từ GM đã từ chối đề cập cụ thể về trường hợp của chiếc Chevy Volt nói trên. Ông chỉ cho biết dữ liệu thu thập được phân thành ba nhóm chính: vị trí của chiếc xe, hiệu năng của chiếc xe và hành vi của tài xế. Các thông tin này chủ yếu mang tính kỹ thuật, không liên quan tới các cá nhân và luôn được lưu giữ trên xe. Ông cũng khẳng định chúng giúp GM cải thiện độ an toàn, hỗ trợ thiết kế các sản phẩm và dịch vụ tương lai.

Nhưng phía sau đó là một bức tranh hoàn toàn khác. Cụ thể, GM có một chương trình chấm điểm tài xế dựa trên kỹ năng lái và tần suất di chuyển vào ban đêm. Từ đây, kết quả sẽ được chia sẻ với các công ty bảo hiểm. Bên cạnh đó là nền tảng dịch vụ OnStar với những điều khoản khá mập mờ về việc GM thu thập dữ liệu người dùng. “Chúng tôi có thể lưu giữ những thông tin thu thập được nếu cần thiết...” – trích trong chính sách sử dụng dịch vụ OnStar.

Đúng là các nhà sản xuất xe hơi chưa bao giờ minh bạch trong việc sử dụng dữ liệu thu thập từ người dùng. Đây là một vấn đề rất nguy hiểm bởi lượng thông tin mà chúng ta đang bị thu thập ngày càng nhiều. Tác giả bài viết từng cho biết khoảng 5 năm trước, 20 nhà sản xuất đã ký vào một bản cam kết sẽ cung cấp cho khách hàng những thông tin rõ ràng, có ý nghĩa về những loại dữ liệu mà họ thu thập cũng như cách sử dụng chúng. Cùng với đó là các cách để khách hàng kiểm soát những dữ liệu đó. Thế nhưng, thứ mà tác giả nhận được là sự thất vọng.

Trong những năm gần đây, thông tin cá nhân được coi là một thứ tài sản cực kỳ quan trọng và giá trị mà trước đây chúng ta không hề nhận ra. Cũng chính vì thế mà nó đã trở thành một trong những mục tiêu hàng đầu để đánh cắp, nhất là trong bối cảnh nhiều người vẫn chưa nhận thức đầy đủ về tầm quan trọng của thông tin cá nhân và xu hướng kết nối ngày càng bùng nổ. Có một sự thật là, rất nhiều người đang bị thu thập dữ liệu trái phép mà không hề hay biết. Không nói đâu xa, chủ nhân chiếc Volt trong thử nghiệm của WP là một ví dụ điển hình. Bản thân người này còn không biết trên xe có tích hợp sẵn nền tảng dịch vụ OnStar.

Vì vậy, không chỉ riêng các thiết bị thông minh, chúng ta giờ đây cũng phải cảnh giác hơn với các phương tiện cá nhân. Một lời khuyên được cây viết của WP đưa ra là: hãy cố gắng xóa sạch bộ nhớ trên chiếc xe mà bạn định bán hoặc trả lại sau khi kết thúc hợp đồng thuê xe. Còn khi mua một chiếc xe mới, bạn hãy hỏi kỹ các nhân viên tư vấn về những dịch vụ kết nối được cài đặt.

Ảnh: WP