Những toan tính trước giờ mốc 1/1/2018

Người dân muốn mua xe giá rẻ rất có thể phải chờ lâu hơn nữa

Cân đo lợi ích

Ghi nhận trên thị trường xe ô tô Việt những tháng cuối năm, nhiều khách hàng phản ánh họ bất ngờ bị huỷ đơn đăng ký mua xe do các hãng ngưng ký hợp đồng mới. 

“Tôi vừa nhận được thông báo rằng không thể đặt được xe Ford Ranger vì khan hiếm hàng, hãng chưa có nguồn cung. Tôi rất buồn vì gia đình đã gom góp tiền rất lâu đợi đến đầu năm 2018 thuế về 0% sẽ rước xe về nhà, vậy mà…”, chị Huyền Thanh - một khách hàng than thở. 

Đại diện hãng Ford Việt Nam xác nhận đã có yêu cầu các đại lý ngưng nhận đặt hàng hai mẫu xe Ford Ranger và Explorer vì hãng chưa có đủ nguồn cung. Do đó, trong quý 1/2018 hàng sẽ rất khan hiếm và chưa thể dám chắc được các mẫu xe này được nhập thế nào trong quý 2 hay quý 3/2018. Hãng xe này còn cho biết, nguyên nhân khan hiếm là do Nghị định 116 với những quy định ngặt nghèo về nhập khẩu xe ô tô vào Việt Nam. Toyota Việt Nam cũng dự báo, nhiều loại xe nhập khẩu khác cũng bị ảnh hưởng, lớn nhất là các mẫu xe Fortuner, Yaris và Wigo.  

 Bài toán cân đo lợi ích doanh nghiệp ảnh hưởn lớn đến việc mua xe của người dân 

Công ty Honda Việt Nam cũng chưa thể nói trước về thời điểm những lô CR-V tiếp theo về nước. Đại diện hãng cho biết, nếu những quy định chi tiết tại Nghị định 116 được làm rõ ngay cuối năm 2017 thì ít nhất đầu tháng 3/2018, công ty mới có hàng.

Các hãng xe khác như Ford, Chevrolet, Mitsubishi có nguồn xe nhập từ Thái Lan cũng án binh bất động cho rằng bị vướng mắc giấy tờ liên quan đến Nghị định 116.

Theo số liệu Tổng cục Hải quan, số lượng xe dưới 9 chỗ ngồi đang giảm mạnh. Trong tháng 11/2017, chỉ có  590 chiếc xe các loại trên được nhập về so với hơn 6.700 chiếc nhập cùng kỳ năm trước. 

Thực ra, nguyên nhân sâu xa của tình trạng các hãng xe bỗng dưng án binh bất động, ngừng hợp đồng với khách hàng dịp cận kề cuối năm không phải đều do Nghị định 116 mà chủ yếu do bài toán cân đo lợi ích doanh nghiệp. Cụ thể, năm 2017, thuế nhập khẩu xe từ ASEAN về Việt Nam vẫn là 30% trong khi đầu năm 2018 sẽ giảm về 0% với điều kiện tỷ lệ nội địa hoá 40%. Như vậy, các hãng xe không dại gì nhập khẩu xe trong năm 2017 chịu thuế 30% để năm 2018 không cạnh tranh được về giá.  

Gần đây một số doanh nghiệp FDI liên tục kiến nghị lên Chính phủ về việc khó khăn trong nhập khẩu ô tô do Nghị định 116 gây ra chẳng hạn như phải xây đường đường thử 800m, giấy chứng nhận kiểu loại, thử nghiệm với từng lô xe nhập khẩu… Ông Trần Bá Dương, chủ tịch Thaco, cho rằng các doanh nghiệp này đang cố tình làm khó việc ban hành chính sách. Và đây cũng là phép thử, để xem sự kiên định và khả năng điều hành của Chính phủ về chính sách có bị lung lay  hay không, nên chính sách nêu trên là bảo vệ người tiêu dùng như: Sản phẩm phải có xuất xứ , tiêu chuẩn rõ ràng, công nghệ không lỗi thời thì cần phải kiên định.

Doanh nghiệp nội đầu tư lớn, giảm giá sâu

Là ông chủ của doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp và phân phối xe lớn nhất lại thị trường Việt Nam, ông Trần Bá Dương nhận định, năm 2018 là cột mốc mà thuế nhập khẩu xe từ ASEAN (đáp ứng đủ 40% nội địa hóa) sẽ về 0%. Trong khi đó, công thức đánh thuế ở Việt Nam là thuế chồng thuế. Tức là xe nhập về, sẽ áp thuế nhập khẩu. Rồi đánh thuế thu đặc biệt trên giá xe nhập cộng thuế nhập khẩu. Tiếp tục, xe sau khi được cộng hai loại thuế trên sẽ được lấy làm giá tính thuế giá trị gia tăng... Thành ra khi thuế nhập khẩu về 0% và giá thành xe giảm rất đáng kể.

Mức giá ô tô năm 2018 là cái giá cuối cùng, từ đó có thể đi lên

Sang 2017, thị trường ô tô lại không tăng trưởng, trong đó có lý do khách hàng chờ giảm giá. Nhưng lý do lớn hơn là khả năng mua sắm của người dân giảm sút. Vì vậy, khi các doanh nghiệp nhập khẩu số lượng lớn, dẫn đến hàng tồn.

“Nếu không bán hết, sang năm giảm thuế, sẽ có nguy cơ lỗ nên các hãng xe thi nhau giảm giá. Và thực tế, các doanh nghiệp đã giảm giá đến mức bằng với giá khi tính thuế nhập khẩu 0%. Thực tế, Toyota, Thaco cũng đưa bảng giá 2018 áp dụng cho năm nay.

"Tôi nghĩ rằng mức giá của 2018 là cái giá cuối cùng, từ đó có thể đi lên. Một số mẫu xe ở một số hãng giảm giá là để giải quyết hàng tồn của của mẫu cũ, sắp tới sẽ có model mới. Ví dụ Mazda CX-5 chúng tôi cũng nhanh chóng bán mẫu cũ để chuyển sang model mới", ông Dương nói.

Đúng vậy, tháng 11 vừa qua, nhiều hãng ô tô tại Việt Nam đã bắt đầu  áp dụng giá bán năm 2018 cho hàng loạt mẫu xe lắp ráp trong nước như Toyota, Ford, Thaco, Hyundai Thành Công… Dù người dân kỳ vọng nhiều về giá xe sẽ giảm mạnh ngay đầu năm 2018, nhưng với bảng giá xe mới này, giá chỉ giảm nhẹ vài chục triệu đồng/xe với các dòng xe “hot”. 

Ông Lê Dương Quang, Chủ tịch Hiệp hội Công nghiệp hỗ trợ Việt Nam cho rằng với chính sách bảo vệ thị trường trong nước, phát triển ngành công nghiệp ô tô Việt, các doanh nghiệp “ngược dòng” như Thaco, Hyundai Thành Công hay mới đây nhất là Vinfast đã và đang đầu tư lớn cho ngành này sẽ có cơ hội giảm giá xe lớn hơn nhờ những ưu đãi của Chính phủ. 

“Theo đúng nguyên tắc thì tự sản xuất, nội địa hoá càng cao thì giá thành càng rẻ. Đặc biệt, Bộ Tài chính mới đây đã thống nhất phương án miễn thuế TTĐB cho phần nội địa hoá tức các phụ tùng, linh kiện được sản xuất trong nước. Thuế nhập khẩu nhiều loại linh kiện cũng được giảm về 0% theo Nghị định 125 của Chính phủ. Giá xe đến tay người tiêu dùng được cấu thành từ hai yếu tố, giá thành sản xuất và các loại thuế phí. Với việc ưu đãi về thuế, các loại xe của sản xuất, lắp ráp trong nước sẽ có ưu thế về giá so với xe nhập khẩu”, ông Quang nói.

Ông Quang phân tích, các chính sách cho ngành ô tô hiện nay đã sáng suốt hơn khi phân định ranh giới rõ ràng giữa những doanh nghiệp thực sự tâm huyết, đầu tư lớn để ưu tiên, ưu đãi chứ không ưu đãi chung cho tất cả cuối cùng là thất bại như trước đây.  Ông Quang nhấn mạnh phát triển các doanh nghiệp ô tô trong nước không chỉ hiện thực hoá giấc mơ ô tô của người Việt mà còn góp phần kéo ngành công nghiệp phụ trợ đi lên.