Cách dùng số tay trên xe số tự động

Về cơ bản, để chuyển số về loại số tay hay số thể thao là tùy thuộc ý muốn của người cầm lái chuyển đổi bằng tay, chứ không phải do xe tự động thay đổi. Thông qua cần số hoặc lẫy trên vô-lăng thì việc chuyển số đã có thể thực hiện. Có 3 loại cơ bản về số tay là giới hạn vài số, thay đổi +/- trên cần số và thay đổi trên vô-lăng.

1. Thay đổi +/- trên cần số

Với loại số này, tài xế tùy thích thay đổi số theo ý thích, giống như đi số sàn. Muốn lên số đẩy cần số về (+), muốn xuống số đẩy cần số về (-). Nếu không muốn chạy số tay nữa, chỉ cần đẩy về vị trí D là xe tự động điều chỉnh như cũ. Tài xế có thể chuyển từ D sang M (S) bất cứ khi nào dù xe đang đứng yên hay chuyển động. Trên cần số, nhà sản xuất có ghi kí hiệu +/- để biểu thị chế độ chuyển số tay hay chế độ số tay bán tự động. Ở một số xe khác bạn sẽ thấy một số kí hiệu với ý nghĩa tương tự vậy như M (Manual), S (Sport) hoặc không ghi gì. 

Trên xe số tự động, tùy theo ý thích mà tài xế có thể thay đổi số chỉ với một vài thao tác cực kỳ đơn giản. Nếu muốn lên số đẩy cần số về (+) hoặc ngược lại muốn xuống số đẩy cần số về (-). Có thể chuyển sang chế độ M (S) khi xe đang ở chế độ tự động D dù xe đang đứng yên hay chuyển động. 

Lưu ý ở một số xe như Toyota, kí hiệu S (+/-) có nghĩa là giới hạn số chứ không có ý nghĩa là số tay thực tế xe đang chạy. Tức là, khi xe đang chạy ở số 3 trong chế độ D và chuyển lên S, đẩy lên 4 hoặc 5, 6 thì lúc này màn hình táp lô vẫn hiển thị các số này. Nhưng nếu tài xế không đạp ga tăng tốc thì thực tế xe vẫn chạy ở số 3. Trường hợp đẩy cần lên số 5, cấp số vẫn tự thay đổi tối đa là số 5 chứ không lên đến số 6 dù có gia tăng tốc độ bao nhiêu.

Hay trên nhiều dòng xe có cần số điện tử, điển hình như Mercedes, khi chuyển sang chế độ M nhưng nhưng trong quá trình sử dụng một thời gian dài nếu không thay đổi về số theo tốc độ bấy giờ xe sẽ tự động trả về số D bình thường.

2. Lẫy chuyển số trên vô-lăng

Lẫy chuyển số vô-lăng là chức năng không chỉ có trên xe thể thao, xe sang mà còn có một số xe phổ thông. Cũng tương tự như kí hiệu +/- trên cần số, cách hoạt động của lấy số này với thiết kế thường thấy là lẫy bên phải tăng số, lẫy bên trái giảm số. Ở một số xe có cả +/- trên cần số, đây là thiết kế được ưa chuộng nhất của các tài xế. Tài xế có thể tùy ý muốn mà chuyển số bằng cần số hay bằng lẫy. 

Một số hãng xe còn trang bị thêm lẫy chuyển số trên vô-lăng nhằm mang lại cảm giác hưng phấn khi lái xe mặc dù đấy chỉ là tượng trưng cho cấp số ảo. Thông thường những xe như thế này, trên cần số sẽ không có M, S hay +/- mà chỉ có D bình thường. Người lái có thể tự chuyển số trên lẫy khi xe đang chạy tuy nhiên nếu sau một thời gian không có sự thay đổi thì xe tự trả về CVT bình thường.

3. Giới hạn vài số

 Hầu hết những xe đời cũ và một số xe ngày nay còn sử dụng kiểu thiết kế này. Bên cạnh số D như bình thường xe có thêm số 2, 1 hoặc 3, 2, 1 hay 3, 2, L... tùy nhà sản xuất, trong đó L đại diện cho Low (số thấp), tương đương số 1.

Với kiểu cấu trúc này, tác dụng chính của số tay là vượt hoặc hãm phanh động cơ chứ không thể chuyển lên số cao. Ví dụ đang đi ở số 4, muốn vượt xe trước tài xế có thể kéo về số 3 để tăng mô-men xoắn giúp tăng tốc nhanh hơn.

Trường hợp khác là khi xuống dốc cao, xe thường trôi nhanh theo quán tính, buộc tài xế rà phanh hãm tốc về mức an toàn. Phanh trong thời gian dài với lực mạnh có thể khiến mất tác dụng của dầu phanh dẫn đến bó hay nóng má phanh gây trượt. Lúc này, tài xế chuyển về số thấp như 3, 2, 1 hay L để phanh động cơ, xe tự hãm tốc mà không cần phanh.