Xe hơi – Một minh chứng cho tốc độ tiến hóa chóng mặt của đời sống công nghệ

Ở buổi ban đầu, những chiếc xe hơi mới chỉ rất sơ sài chứ không đầy ắp các tiện nghi như hiện tại. Nòng cốt vẫn là một bộ khung nâng đỡ động cơ và cabin trong khi bánh xe được lộ thiên. Chiếc xe đầu tiên của Fiat (3.5hp) ra đời năm 1899 là một minh chứng cho điều đó. Cabin của chiếc xe này như được thửa từ xe ngựa với cách bố trí vis-a-vis: hành khách ngồi trước sẽ đối mặt với người ngồi ghế sau.

Một trong những cách bố trí động cơ phổ biến nhất chính là đặt ở phía trước cabin. Khi những chiếc xe bất đầu được phủ kín, một trào lưu thiết kế đã hình thành. Đó là nắp capo siêu dài, ẩn bên dưới là những cỗ máy sở hữu dung tích có thể lên tới trên 10 lít và bao gồm tới 16 xi-lanh. Bởi ở thời kỳ đó, tăng dung tích là cách duy nhất để cải thiện hiệu năng.

Đến khi thế chiến thứ nhất nổ ra (1914-1918), khí động học đã trở thành một lĩnh vực nghiên cứu quan trọng. Nhưng cũng phải đến thập niên 1930, các nhà sản xuất mới mạnh dạn đưa yếu tố này vào khâu thiết kế một chiếc xe. Một trong những model khí động học đầu tiên được bán ra chính là Chrysler Airflow. Dù vậy, Airflow lại là một sản phẩm thất bại và khiến cho Chrysler phải quay lại gắn bó với phong cách thiết kế cũ thêm 2 thập kỷ.

Không chỉ tiến bộ về mặt khí động học, Airflow còn thể hiện sự đột phá ở hệ thống đèn pha được tích hợp liền bodykit thay vì đứng tách biệt. Cách bố trí này dần dần được các thương hiệu khác áp dụng. Thậm chí, Peugeot còn mạnh dạn cải tiến bằng việc đưa đèn pha ra phía sau lưới tản nhiệt.

Người Mỹ vốn được biết tới với sở thích xe ‘phổi to’ dẫn động cầu sau nhưng thực chất thì dẫn động cầu trước FWD cũng là một phần quan trọng của lịch sử xe hơi nước này. Cord L-29 là một trong những chiếc xe FWD đầu tiên trên thế giới, được giới thiệu vào năm 1929.

Khi sản xuất một chiếc xe, các nhà sản xuất ở thời kỳ đầu chỉ biết đến phương pháp ghép khung gầm và thân xe hay gọi nôm na là body-on-frame. Nhưng với công nghệ của một công ty có tên Budd đến từ Philadelphia, Citroen đã hợp nhất hai thành phần nói trên và tạo ra chiếc Traction Avant. Được sản xuất trong giai đoạn 1934-1957, model này từng khiến cho hãng xe nước Pháp phá sản.

Ngay trước thế chiến II nổ ra, ngành công nghiệp ô tô thế giới lại chứng kiến một bước tiến quan trọng. Đó là sự xuất hiện của một model với động cơ và hộp số nằm ở phía sau của trục sau. Chiếc xe này không chỉ là một cái tên đi tiên phong mà còn là một biểu tượng – VW Beetle. Được sản xuất số lượng nhỏ kể từ năm 1938, Beetle là một trong những dòng xe thành công nhất dù không có nhiều thay đổi về phần cứng trong nhiều năm. Từ đây, một trào lưu động cơ đặt sau đã bùng nổ, từ Âu sang Mỹ.

Tại châu Âu, có một phân khúc rất được ưa chuộng là estate (còn có tên gọi khác là station wagon). Thế nhưng, estate được cho là sinh ra tại Mỹ, cụ thể là khi những chiếc Ford Model T được tùy biến bởi các công ty chế tác thân xe (coachbuilder) độc lập từ đầu thế kỷ 20. Nhưng về sau, những chiếc estate đa phần được hoán cải từ sedan hoặc hatchback nhằm nâng cao sức chứa. Ngày nay, thị hiếu của khách hàng được chuyển sang MPV và SUV.

Tuy nhiên, phổ biến nhất tại châu Âu vẫn là những chiếc hatchback vốn có một số điểm tương đồng nhất định với estate. Trong đó, Renault được coi là thương hiệu đầu tiênsản xuất loại xe này. Dù bị ảnh hưởng bởi cơn bão SUV song hatchback hiện vẫn nắm giữ thị phần rất lớn tại lục địa già.

Đến khi cuộc khủng hoảng dầu mỏ toàn cầu nổ ra trong thập niên 70, khí động học mới được xem xét trở lại. Bởi lẽ, người dùng xe hơi khi đó muốn tìm kiếm những chiếc xe tiêu tốn ít nhiên liệu. Và khí động học là một yếu tố góp phần giảm mức tiêu hao nhiên liệu của một chiếc xe. Cũng từ thời điểm này, các nhà sản xuất luôn coi khí động học là một phần quan trọng khi phát triển các sản phẩm.

Cùng với estate và hatchback, xe đa dụng MPV cũng là một phân khúc chú trọng vào sự thực dụng. Một số nghiên cứu cho rằng chiếc Stout Scarab 1936 là mẫu MPV đầu tiên trong lịch sử. Tuy nhiên, nói đến MPV hiện đại, Renault Espace và Dodge Caravan mới được coi là ông tổ. Nhưng cũng như bao phân khúc khác, MPV đã mất hẳn sức hút do SUV.

Xe thể thao đa dụng thực chất không phải là một phân khúc mới mẻ. Bởi lẽ, một trong những chiếc SUV đầu tiên là Land Rover nguyên thủy cũng xuất hiện từ năm 1948. Nhìn chung, SUV sở hữu tính thực dụng của hatchback và estate nhưng được bổ sung thêm khả năng off-road nhờ gầm xe được nâng cao. Đến năm 1970, SUV được nâng lên một tầm cao mới khi Range Rover ra đời. Được coi là mẫu SUV cao cấp đầu tiên trên thế giới, Range Rover vẫn duy trì mọi đặc tính của những chiếc Land Rover thông thường nhưng đã được hoàn thiện với các trang bị tiện nghi sang trọng.

Khi SUV ngày càng phổ biến, phân khúc này đã có một biến thể phái sinh là crossover – sự kết hợp giữa SUV cổ điển và những chiếc xe gầm thấp. Ở crossover, khả năng off-road không còn là ưu tiên. Về lý thuyết, crossover và SUV có thể được phân biệt ở kết cấu (khung thân liền khối vs thân trên khung). Nhưng hiện tại, hai thuật ngữ đang có sự giao thoa và trong nhiều trường hợp còn bị đánh đồng.

Có một sự thú vị là mâm của xe hơi đang dần quay trở lại với kích thước ban đầu. Trên những chiếc xe đầu tiên, bộ mâm thường có kích thước rất lớn nhưng đã dần thu nhỏ kể từ khi chiếc Mini đời đầu xuất hiện. Đến nay, quá trình đó lại đảo ngược do khách hàng có xu hướng bị hấp dẫn bởi những chiếc la-zăng cỡ lớn, giúp gia tăng vẻ ấn tượng cho chiếc xe.

Không chỉ ngoại thất, nội thất của xe hơi cũng đã khác xa so với ban đầu. Với sự phát triển của khoa học công nghệ, cabin của những chiếc xe giờ đây đã trở thành một căn phòng hi-tech thu nhỏ. Đồng hồ cơ truyền thống đã nhường chỗ cho các màn hình hiển thị, song hành với các màn hình cảm ứng với cách thao tác như smartphone hay tablet. Đồng thời, khu vực này cũng đang được tối giản hơn, chủ yếu bao gồm các bề mặt trơn nhẵn, liền mạch.