Ngành ô tô: Tất yếu!

Mặc dù dung lượng còn nhỏ (khoảng trên 100.000 xe/năm với đủ các thương hiệu, chủng loại); Chính phủ và các địa phương áp dụng nhiều chính sách không khuyến khích sử dụng xe cá nhân, nhưng Việt Nam là một trong số ít thị trường có mặt hầu hết các thương hiệu ô tô nổi tiếng trên thế giới (từ bình dân, đến trung cấp, cao cấp, thậm chí cả hạng sang). Đây được xem là sự lạ!

Năm 2018 là mốc thời gian quan trọng đối với các DN sản xuất, lắp ráp NK ô tô tại Việt Nam. Vì đây là thời điểm, theo lộ trình cam kết hội nhập, thuế NK xe nguyên chiếc (CBU) trong khu vực sẽ giảm mạnh (về 0%). Một dự đoán đã được đưa ra khi mốc thời điểm quan trọng này đến gần. Đó là thay vì đầu tư sản xuất lắp ráp, các DN sẽ chuyển sang NK xe nguyên chiếc.

Việt Nam vẫn chưa có một nền công nghiệp ô tô đúng nghĩa

4 tháng đầu năm năm 2014 xu thế gia tăng NK xe nguyên chiếc đã thấy rõ. Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, tháng 3 lượng ô tô nguyên chiếc NK là 4.000 xe (giá trị kim ngạch khoảng 84 triệu USD) tăng 1.000 xe so với tháng 2 (đạt 3.000 xe, trị giá 51 triệu USD). Bước sáng tháng 4 tốc độ tăng trưởng vẫn tiếp tục với khoảng 5.000 chiếc (giá trị kim ngạch ước đạt 130 triệu USD). Tính chung 4 tháng đầu năm lượng xe nguyên chiếc NK NK ước đạt 15.000 chiếc, tương ứng giá trị 329 triệu USD, tăng đến 53,4% về lượng và tăng 76,6% về giá trị so với cùng kỳ năm ngoái.

Một con số so sánh khác cho thấy tốc độ NK xe nguyên chiếc đang đà ngày một tăng trưởng tốt. Theo thống kê của Hiệp hội các Nhà sản xuất ôtô Việt Nam (VAMA), tổng lượng xe lắp ráp trong nước bán ra trong 3 tháng đầu năm nay đạt 21.488 chiếc, tăng 24% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong khi đó, tổng sản lượng bán hàng của các loại xe NK đạt 8.539 chiếc, tăng đến 98%.

Khó khăn trong sản xuất và tìm đầu ra của Xuân Kiên và xu thế mở rộng thương hiệu, chủng loại xe nhập khẩu (Kia, Mazda, Peugeot) của Trường Hải, 2 DN đi đầu trong nước về đầu tư và sản xuất lắp ráp ô tô trong nước, cho thấy rõ xu thế sản xuất trong nước sẽ ngày một thu hẹp.

Về phía các liên doanh, ngoài Mercedes-Benz Việt Nam gần đây có “khoản” đầu tư “lớn” (chủ yếu mang tính chất PR) là dây chuyền sơn, thì các liên doanh khác đều cầm chừng trong lắp ráp mà chuyển hướng sang NK nguyên chiếc.

Hiển nhiên, không cần tìm hiểu, phân tích kỹ cũng hiểu là nguồn xe NK sẽ chủ yếu đến từ các nước trong khu vực ASEAN (khu vực thuế NK sẽ giảm nhanh), đặc biệt là hai cường quốc là Thái Lan và Indonesia.

Rõ ràng, xu thế chuyển sang NK xe nguyên chiếc, đặc biệt là các dòng xe du lịch đang diễn ra như một sự tất yếu.

Đứng trước sự tất yếu này các cơ quan quản lý làm gì?

Chiến lược phát triển ngành công nghiệp ô tô giai đoạn 2010-2020 vẫn đang ở giai đoạn dự thảo với những mục tiêu, chiến lược chưa nhất quán.