Hộp số sàn và hộp số tự động đều dùng vào mục đích thay đổi tỉ số truyền, nhằm thay đổi tốc độ vòng bánh răng ở các bánh xe chủ động của ô tô. Từ đó, giúp thay đổi tốc độ chạy xe cho phù hợp với sức cản bên ngoài. Để xe chuyển động được, gia tốc xe phải lớn hơn các sức cản trong khi chuyển động như như sức lăn, sức cản gió và sức cản gradient trên đường dốc.
Sự khác biệt chủ yếu giữa hộp số tự động và hộp số sàn nằm ở chỗ: Hộp số sàn phải thao tác bằng tay, điều khiển hệ thống ly hợp (côn), dẫn tới thay đổi việc gài các bánh răng để tạo nên giá trị tỷ số truyền khác nhau giữa trục sơ cấp (nối liền với động cơ) và trục thứ cấp (nối liền với trục truyền ra các cầu chủ động).
Trong khi đó, hộp số tự động do hệ thống cơ khí tự động (và điện tử) thực hiện việc tạo ra giá trị tỷ số truyền khác nhau, thông qua hệ thống bánh răng hành tinh, sẽ đảm nhiệm tất cả các nhiệm vụ phức tạp.
Ngoài ra, vị trí bàn đạp ngắt ly hợp hộp số sàn ngay bên cạnh chân phanh (có ba bàn đạp gồm: côn, phanh và ga), còn hộp số tự động chỉ có chân ga và chân phanh.
Xem video dưới đây để hiểu hơn về cấu tạo và nguyên lý vận hành của hai hộp số:
Năm sau, một trong những nhà sản xuất ô tô lớn nhất thế giới sẽ bắt đầu quá trình khai tử hộp số tay truyền thống, kết thúc kỷ nguyên của những chiếc xe với ba bàn đạp.
Thế hệ mới nhất (G80) của BMW M3 đã được một đơn vị chuyên nhập khẩu xe sang, siêu xe có tiếng tại TP.HCM mang về nước để phục vụ dân chơi Việt.
Porsche mới đây đã ra mắt phiên bản Sport Classic đậm chất hoài cổ dành cho mẫu xe 911 thế hệ 992. Ở thế hệ này, 911 Sport Classic sẽ có sức mạnh 542 mã lực và đi kèm hộp số sàn, dẫn động cầu sau.
Hyundai cho biết sẽ loại bỏ phiên bản số sàn trên mẫu Accent tại một số thị trường, trước mắt sẽ là Mỹ khi hãng này muốn cơ cấu lại sản phẩm của mình cho phù hợp với thực tế nhu cầu.
Hãng xe Volkswagen sẽ loại bỏ hộp số sàn vào năm 2023 khi các mẫu xe mới được giới thiệu cho một vài năm tới đều thiếu phiên bản này.