Cấm xe máy: Nhiệm vụ bất khả thi?

Những ngày đầu năm 2014, thông tin về việc sẽ triển khai cấm xe máy tại Hà Nội và TPHCM khiến dư luận xôn xao vì nhiều lẽ - một nhiệm vụ bất khả thi trong tương lai gần?

Hợp lý để phát triển

Không một ai phủ nhận sự bất tiện của một quốc gia có quá nhiều xe máy như Việt Nam. Giao thông hỗn loạn, ô nhiễm không khí, tai nạn giao thông … là những điều dễ nhận thấy.

Trong xu thế phát triển, việc giảm số lượng xe máy để chuyển sang các phương tiện tiên tiến hơn như ô tô, các phương tiện công cộng như đường sắt trên cao, tàu điện ngầm, xe buýt… sẽ là việc làm cần thiết trong tương lai.

Chắc chắn những chiếc xe hơi an toàn hơn những chiếc xe máy, và chắc chắn những phương tiện công cộng sẽ chở được nhiều người hơn những chiếc xe máy. An toàn, giảm tắc đường, giảm tai nạn giao thông, giảm ô nhiễm môi trường, đó là những điều tất yếu nếu giảm được lượng xe máy lưu thông trên đường, đặc biệt là tại các thành phố lớn.

Người dân nào chắc chắn cũng mong muốn 2 thành phố lớn của Việt Nam là Hà Nội và TPHCM không có bóng dáng xe máy chen chúc, mà là cảnh những con đường 4 làn với xe hơi chạy thẳng tắp, những con tàu điện trên cao và tàu điện ngầm dưới đất hiện đại, văn minh và an toàn. Còn lại sẽ là xe buýt, những khu phố đi bộ… Nhưng liệu đến bao giờ?

Nhiệm vụ bất khả thi

Việc cấm xe máy là rất đơn giản với người quản lý, là việc trong tầm tay và có thể thực hiện ngay ngày mai. Tuy vậy, nhiệm vụ bất khả thi ở đây là những người hàng ngày sử dụng xe máy như phương tiện hàng ngày sẽ di chuyển bằng gì?

Hà Nội và TPHCM, những nơi tập trung đông dân cư nhất, đông xe máy nhất, và cũng hay tắc đường nhất, có lẽ sẽ được thí điểm giảm xe máy, và tiến tới cấm xe máy trong tương lai. Tuy nhiên, trong tương lai ngắn, không thể tìm ra một phương tiện hợp lý hơn xe máy.

Xe buýt là thứ được nhắc đến đầu tiên, và cũng đã nhiều lần được nâng cấp như một phương tiện giao thông công cộng chủ chốt. Nhưng xe buýt như hiện nay là không thể đủ, cộng với sự bất tiện, chật chội, trộm cắp móc túi… Không phải ngẫu nhiên mà nhiều người dân quay lưng lại với phương tiện giao thông công cộng hữu ích và giá rẻ này.

Xe hơi có giá quá cao so với thu nhập của người dân. Và kể cả khi xe hơi có giá rẻ đi chăng nữa, liệu mỗi gia đình với 2 xe máy hiện tại, chuyển thành 1 xe hơi, có giảm được tắc đường? Câu trả lời đương nhiên là không. Điều kiện đường sá quá nhỏ hẹp, quy hoạch chưa thực sự hợp lý, thiếu làn đường, có lẽ nếu lượng ô tô tăng đột biến, cảnh xe xếp hàng ngày qua ngày trên từng con đường là khó tránh khỏi.

Những phương tiện giao thông công cộng tiên tiến như tàu điện ngầm, đường sắt trên cao, có lẽ phải nhiều năm nữa mới đi vào hoạt động, và cũng chưa chắc đáp ứng được nhu cầu di chuyển rất lớn của 2 thành phố đông dân số như Hà Nội và TPHCM.

Dư luận nghĩ gì?

Không khó để tìm thấy những ý kiến không đồng ý với việc cấm xe máy tại 2 thành phố lớn nhất Việt Nam. Cũng đúng thôi, sự tiện dụng của xe máy khiến người ta có thể đi bất cứ mọi nơi, ngồi café trà đá ở bất cứ đâu, đỗ xe dễ dàng và len lỏi những khi tắc đường.

Giả sử người dân thay xe máy bằng xe hơi trong 5 năm tới, liệu những con đường có kịp mở rộng, nâng cấp, để không có cảnh tắc đường hàng tiếng đồng hồ. Đấy là chưa kể phí gửi xe, trông xe, chỗ để xe…, tất cả đều chưa sẵn sàng cho việc cấm xe máy.

Liệu trong 5 năm nữa, các phương tiện giao thông có phục vụ được hết nhu cầu của những người hiện nay đi xe máy?

Có người nói đùa một cách cực đoan: “Cấm xe máy tức là cấm người dân sinh sống ở Hà Nội và TPHCM”. Điều đó tới thời điểm này là có phần đúng, vì phần lớn người dân buộc phải sử dụng xe máy như để đi học, đi làm.

Cấm được xe máy để có những thành phố giao thông văn minh là điều rất nên làm, nhưng có lẽ việc nâng cấp cơ sở hạ tầng, mở rộng phương tiện giao thông công cộng, bên cạnh tăng cường ý thức và văn hóa giao thông, cần đi trước một bước. Còn nếu không  xe máy vẫn còn tồn tại, vì người dân vẫn phải đi để sống.